Abstract:
گفتمان اسلام سیاسی، در طول حیات خود تجربیات متفاوتی را در کشورهای اسلامی رقم زده که مهمترین آنها پیروزی انقلاب اسلامی در ایران 1979 و تلاش جنبش اخوانالمسلمین مصر برای بهدستگیری قدرت بهگونهای دموکراتیک در سال 2012 بوده است. انقلاب اسلامی ایران در سال 1979 به پیروزی رسید و توانست خود را بر ذهن و زبان مردم هژمون سازد؛ اما اخوانالمسلمین که سابقة بیشتری در مبارزه دارد، در طول فعالیت خود برای کسب قدرت در مصر و دیگر کشورهای عربی، همواره ناکام بوده است. بررسی چرایی موفقیت انقلاب اسلامی در ایران در سال 1979 و ناکامی جنبش اخوانالمسلمین مابین سالهای 2012-2014 در مصر، دو قرائت همسان از اسلام سیاسی است که هدف این مقاله است. پرسشی که در این زمینه مطرح میشود این است که تجربة گفتمان اسلام سیاسی در ایران چه نقاط قوتی داشته که جنبش اخوانالمسلمین بهدلیل نداشتن آنها طی فعالیت سیاسی خود، در دستیابی به قدرت ناکام بوده است. یافتههای این مقاله که بر اساس روش تحلیل گفتمان لاکلا و موفه بهدست آمده، گویای آن است که جنبش اخوانالمسلمین بهدلیل تأکید بر دانش التقاطی، نداشتن دال برتری همچون رهبری امام خمینی (ره)، نشانهای چون ولایت فقیه و ناتوانی در کنترل مراکز ساختاری قدرت همانند ارتش و نیروهای امنیتی پیشین نتوانست در جریان تحولات سیاسی مصر 2012-2013 حاکمیت خود را در عرصة سیاسی مصر حفظ کند و در نتیجه، در مواجهه با بحرانهای سیاسی و مداخلة نظامیان در سیاست ناکام مانده، بهحاشیه رفت.
Political Islam is the only active religion discourse in the world claiming to have program for Religion and the Muslim world and to achieve this goal it must gain political power. From its existence the dialogue has triggered different experiences in Islamic countries. The most important victory of the Islamic Revolution in Iran in 1979 and Egypt''s Muslim Brotherhood movement was to seize power in 2011 in a democratic way. Islamic Revolution in Iran could have been hegemon in the minds and language of people، But Muslim Brotherhood has a history of more combat power during activity which always has failed. To find the reason of success for Islamic Revolution in 1979 and the failure of the Muslim Brotherhood movement between the years 2011-2013as two identical understanding of political Islam، is the purpose of the present paper. The question raised in this situation is: what are the advantages of political Islam dialogue in Iran that lack of them for The Muslim Brotherhood movement has caused a failure to gain political power? The findings of the present paper، gained based on Laclau، and Mouffe''s discourse analysis، indicate that since the Muslim Brotherhood movement emphasizes on eclectic knowledge، has no evidence of superior leader like Imam Khomeini، and has no signs of the supreme leadership and the inability to control structural power centers، Failed to gain political developments in Egypt during the 2011-2013، and failed to maintain its sovereignty in the political arena facing with military crises and ultimately has pushed into margin.
Machine summary:
ظرفیت بالاغیریت سازی گفتمان انقلاب اسلامی با غرب و مظاهر ارزشی آن در داخل و خارج ، مفصل بندی کاربردی میان دال های رهبری ، مردم ، ایدئولوژی ، ولایت فقیه و استکبارستیزی حول دال مرکزی اسلام از جملة این دلایل است .
مقایسة گفتمان انقلاب اسلامی ایران و اخوان المسلمین ، بیان کنندة این است که در گفتمان انقلاب اسلامی ، مفصل بندی میان دال های رهبری ، مردم و ایدئولوژی حول دال مرکزی اسلام سیاسی به کمک رهبری ولایت فقیه شکل گرفت و توانست نظام معنایی خود راتثبیت و آن را در جامعة ایران هژمون سازد.
در این غیریت سازی ، رابطة جانشینی نشانه ها نیز به خوبی مشهود است : جانشینی اسلام به جای لیبرالیسم ، حکومت دینی به جای سکولاریسم و ولایت فقیه به جای دموکراسی ؛ عملی که گفتمان اخوان بعد از پیروزی در سال ٢٠١٢ نتوانست برای مردم مصر به خوبی انجام دهد و موجب شکست آنهاشد.
اخوان نه تنها این دال ها رابه حاشیه نراند، بلکه به علت عدم شناخت از واقعیت جامعه به نقض گفتمان خود پرداخت ، رابطه اش را با اسرائیل قطع نکردو روی خوشی به فلسطین نشان نداد (٦-١ :٢٠١٣ , Kumar)، تحت تأثیر ترکیه ، حماس را برای متوقف کردن حملات به اسرائیل وتن دادن به مذاکرات تحت فشار قرار داد؛برای نمونه مرسی در مصاحبه با روزنامة آلمانی تأکید کرد: «مصر به تداوم صلح با رژیم صهیونیستی پایبند است و در عین حال از روابط متقابل احترام آمیز و متعادل با دیگر کشورها نیز استقبال می کند» (٩-٧ :٢١٠٤ ,Jeremy).