Abstract:
یکی از مسائلی که امروزه در جهان مطرح است و از نظر سیاسی، مذهبی و حقوقی به آن پرداخته میشود، حقوق اقلیتهای دینی در کشورهای مختلف میباشد. از آنجا که نظام سیاسی بر پایه اکثریت، نظام حقوقی را حاکمیت میبخشد، سوال از جایگاه اقلیت، یکی از دغدغههای مهم در گفتمان عدالت حقوقی است که در فرهنگهای مختلف، پاسخهای متفاوتی میتواند داشته باشد. با توجه به اینکه دین مبین اسلام از طرف خداوند متعال به منزله دین خاتم و پیامبر اکرم نیز به عنوان پیامبر رحمت معرفی شده، نحوه تعامل دین اسلام با اقلیتهای دینی بیشتر مورد توجه قرار گرفته است و حقوقی را برای همه انسانها مطرح نموده است که هیچ کس بدون دلیل شرعی و به دلایل غیرواقعی حق ندارد مانع استفاده انسانها از این حقوق شود. در این مقاله به بررسی حقوق شهروندی اقلیتهای دینی از منظر فقه امامیه پرداخته شده و حقوقی که برای اقلیتهای دینی در حکومت اسلامی در نظر گرفته شده است، مورد بررسی قرار گرفتهاند.
Machine summary:
"2. حقوق اقلیتها در پرتو قرارداد ذمه، اهل کتاب و اقلیتهای دینی دارای حقوقی میشوند که رعایت آنها بر حکومت و جامعه اسلامی لازم میباشد که این حقوق در متن قرارداد ذمه ذکر میشوند و بر اساس آن قرارداد، دولت اسلامی متعهد است از آنان به عنوان شهروند حمایت کند و هیچ مسلمانی حق تعرض به آنان را ندارد.
آزادی مسکن یکی از آزادیهای اقلیتهای دینی پس از انعقاد قرارداد ذمه، ساکن شدن در هر نقطه از کشور اسلامی است که این سکونت میتواند موقت یا دائمی باشد و نیز میتوانند مساکن متعدد داشته باشند که با دو شرط همراه است اول: عدم ساختن ساختمانهایی که بلندتر از خانههای مسلمانان است، (محقق حلی، 1416ق: ج1، 303) اما اگر خانهای را از مسلمانان خرید که بلند است، اشکال ندارد (طوسی، 1407ق: ج2، 46) و دوم: عدم سکونت در اماکن مقدس مسلمین که عبارتند از عدم ورود به مساجد (همان: 47) و عدم سکونت در منطقه حرم خانه خدا.
لذا میتوان گفت: در اصل به رسمیت شناختن اقلیتهای دینی در فقه امامیه و عدم طرد آنان از جامعه اسلامی و طراحی چارچوبی برای رفتار با اقلیتهای دینی و همچنین برخی از حقوق مثل مالکیت بر مال، فرقی میان اقلیتهای دینی و مسلمانان نیست و نیز در چارچوب قرار داد ذمه، امنیت جانی و مالی آنان توسط کشور اسلامی تأمین میشود و همینطور در فقه امامیه، مواردی مانند استقلال قضایی یا قاعده الزام میتواند برای اقلیتهای دینی قابل توجه باشد."