Abstract:
بر اساس قانون بانکداری بدون ربا، بانک مجاز است سپردههایی که نزد بانک به امانت گذاشته میشود را به وکالت یا وصایت از سپردهگذار در طرحهای سودده به کاربرده و در پایان سال مالی سود حاصله از فرآیندهای اقتصادی را پس از کسر حقالوکاله و مالیاتهای متعلقه بین خود و سپردهگذار تقسیم نماید. مهمترین ویژگی قانون بانکداری بدون ربا، تغییر نظام تجهیز و تخصیص منابع، معرفی عقود مشارکتی و مبادلهای و حذف ربا از نظام بانکی در کنار جایگزین نمودن نرخ سود علیالحساب در عقود با بازدهی متغییر است. در این پژوهش بهمنظور ارزیابی اهمیت عملکرد مطابق قانون بانکداری بدون ربا در سودآوری بانکهای سیستم بانکی ایران، عوامل مؤثر بر سود خالص بانکها در دوره 1386-1392 مورد بررسی قرارگرفته است. بر اساس نتایج پژوهش با افزایش یکدرصدی در تفاوت سود علیالحساب و قطعی، سود خالص بانکها 11/0 درصد افزایش خواهد داشت که رقم قابلتوجهی است. بهعبارت دیگر چنانچه عملکرد بانکها بر اساس این اصل مهم بانکداری بدون ربا باشد، نه تنها تأثیر منفی بر سوددهی خالص بانک نخواهد داشت، بلکه منجر به افزایش سود خالص نیز خواهد شد. بهعلاوه عملکرد قانونمدار و کارآمد بانک در اعطای واقعی سود علیالحساب و محاسبه رقم قطعی این سود در پایان دوره، میتواند مشوق بزرگی برای جذب منابع بانکی باشد و شبهه نزدیک شدن ماهیت برخی از عقود با بازدهی متغییر به قراردادهای ربوی را از میان بردارد.
According to the Riba-Free Banking Act، banks are authorized to use the entrusted deposits in profitable plans on behalf of the depositors، and at the end of the financial year، to divide the profits among the mselves and the depositors after deducting related fees and charges. The most important feature of Riba-Free Banking is the manipulation and allocation of resources، the introduction of partnership and exchange contracts and removal of interest from the banking system to replace it with on account profit with varying efficiency. In this study، to evaluate the effect of Riba-Free Banking law on the banking system profit making، factors affecting the bank's net profit for the period 1386-1392 (A.H.S) are examined. The results show that with an increase on only one percent of the difference between on account and final dividends، banks' net profits rise by 0.11%، which is a significant figure. In other words، if banks perform according to this very important Riba- Free Banking principle، not only will they not lose but make more net profit. In addition، a more law-abiding and efficient performance in granting the actual on account profits and calculating them more definitively at the end of the period can greatly encourage the attraction of more banking resources and eliminate any doubts related to the contracts with varying yields verging on usury.
Machine summary:
در این پژوهش بهمنظور ارزیابی اهمیت عملکرد مطابق قانون بانکداری بدون ربا در سودآوری بانکهای سیستم بانکی ایران، عوامل مؤثر بر سود خالص بانکها در دوره 1386-1392 مورد بررسی قرارگرفته است.
ملاحظه میشود که با توجه به قانون بانکداری بدون ربا تعیین نرخی برای سپرده و یا تسهیلات از قبل مجاز نبوده، بنابراین بانک مرکزی و نظام بانکی کشور اقدام به تعیین نرخهای سود علیالحساب برای انواع سپردههای سرمایهگذاری بر اساس مدت و نرخ سود تسهیلات مورد انتظار برای انواع تسهیلات و بخشهای مختلف اقتصادی نمودهاند.
همچنین در مطالعات ویور<FootNote No="107" Text=" Weaver"/> (2001)، مکدونالد و شاماچر<FootNote No="108" Text=" McDonald and Schumacher"/> (2008)، وان هورن و واچوویز<FootNote No="109" Text=" Van Horne and Wachowicz"/> (2005) از بازدهی داراییهای بانکی بهعنوان متغییر درونی شده است.
<FootNote No="130" Text=" هرچند در این پژوهش دوره زمانی دادههای تلفیقی بسیار کوتاه است و تنها 7 دوره را شامل میشود، ولی نتایج آزمون ریشه واحد به روش لوین، لین و چو (2002) نیز نشان میدهد که تمامی متغییرهای پژوهش مانا هستند.
بنابراین وجود تفاوت سود علیالحساب و قطعی در سپردههای بانکی، هم به لحاظ نتایج محاسباتی پژوهش حاضر، به افزایش سود خالص بانکها منجر میشود و هم با تقویت اعتماد عمومی به صحت و کارآمدی بانکها در عمل به چارچوب بانکداری بدون ربا، انگیزه مضاعفی را در کارگزاران اقتصادی جامعه اسلامی در جهت سرمایهگذاری در این نظام بانکی ایجاد خواهد نمود.
M, (2003), &amp;quot;Determinants of Profitability in Islamic Banks: Some Evidences from the Middle East&amp;quot;, Islamic Economic Studies.