Abstract:
مقاله حاضر دلالت ها یا معانی فرهنگی حاکم بر انتخاب پوشش های متنوع زنانه در فضای شهر تهران تشریح و تحلیل کرده است. کدهای مختلف پوششی زنان، فرایندهای تولید معانی، استراتژی های پوششی و پیامدهای انتخاب انواع پوشش با اتخاذ رویکردی پدیدارشناسانه و استقرایی مطابق با روش نظریه پردازی مبنایی تحت بررسی قرار گرفت. نتایج تحقیق که برآمده از نمونه گیری نظری و مصاحبه با 35 زن تهرانی بود نشان داد پوشش این زنان نه تنها در شکل بلکه در معنا نیز لایه ها و سطوح متنوعی دارد و نمی توان آن را صرفا در تفکری اصلی که گفتمان مسلط برای بازتولید آن می کوشد خلاصه کرد. داده ها نشان می دهند که تنوع پوششی در میان نمونه ها از نوعی منطق مذاکره ای نشئت می گیرد که مبتنی بر نوعی چانه زنی و بده بستان با محیط است. این زنان ازطریق تغییر کدهای پوششی خود با فضایی که وارد آن می شوند به گفت وگو می پردازند و درقبال پوششی که برمی گزینند، پاسخی متناسب از محیط دریافت می کنند و بدین ترتیب خود را به اهداف، انگیزه ها و پیامدهای دل خواه نزدیک می کنند. زنان می توانند به واسطه تغییر پوشش خود در محیط های مختلف حضور اجتماعی متفاوتی را رقم بزنند. چنین تغییری نتیجه زندگی در زیست جهانی متناقض است و نشان می دهد که زنان در فضای امروز ایران نه درقالب کلیشه سنتی، فرودست و پذیرای بی چون وچرای ساختارهای اجتماعی هستند و نه توان ازبین بردن آنها را دارند، بلکه هم زمان دارای درجاتی از سوژگی و فرودستی اند که به آنها امکان می دهد ساختارهای اجتماعی را نه به طور کامل بلکه به طور نسبی نادیده بگیرند یا به چانه زنی با آن بپردازند.
Machine summary:
گذشته از اینکه نظام سیاسی ، مراجع دینی و مذهبی ، روشنفکران و تودٔە مردم دربرابر مسئلۀ حجاب مواضعی متفاوت اتخاذ کرده اند، این مسئله همواره دو کنشگر اصلی داشته است : دولت که پوشش زنانه از مهم ترین دغدغه های اجتماعی اش محسوب میشود و سعی دارد از راه های گوناگون ، همراه با تبلیغ و گسترش پوشش اسلامی و فرهنگ حجاب ، پوششی معیار را مشخص کند، از گسترش تنوع و تعدد پوششی جلوگیری و با استفاده کنندگان آن برخورد قانونی کند.
اما در این میان ، زنان نیز در سال های اخیر در کنار معیارهای رسمی، گونۀ دیگری از پوشش را در جامعه رواج داده اند که به لحاظ رنگ و طرح و اندازه با معیارهای گذشته متفاوت است و از ذهنیت زنانه ای برمیآید که آنها را فعالانه انتخاب میکند.
گذشته از پژوهش های یادشده ، دربارٔە چگونگی پوشش زنانه در فضای شهری ، به خصوص شهر تهران ، و نحؤە مدیریت بدن و مناقشاتی که پیرامون آن وجود دارد، تحقیقات زیادی انجام گرفته است که در تعدادی از آنها تجربۀ خود زنان از این پوشش ها بررسی شده است .
٤. روش تحقیق براساس موضوع و هدف این مطالعه ، یعنی بررسی ذهنیت و انگیزه های زنان از انتخاب پوشش در فضای شهر تهران ، از روش نظریه پردازی مبنایی استفاده شده است که به کشف زوایای عمیق فکری افراد کمک میکند.