Abstract:
مکتب نیاوران نامی است که به گروهی منسجم از اقتصاددانان ایرانی معتقد به سیاستهای اقتصاد آزاد داده شده است که در دو دهة ابتدایی بعد از انقلاب با حضور در سازمان برنامه و بودجه، مسئولیت تنظیم برنامههای اول تا سوم توسعة کشور را بر عهده داشته و سیاستهای تعدیل ساختاری و خصوصیسازی را برای اقتصاد ایران تجویز کردهاند؛ سیاستهایی که منشا بسیاری از مسائل و تحولات اجتماعی دوران بعد از انقلاب بوده است. با آغاز به کار دولت یازدهم، آنان نیز به عرصة سیاستگذاری بازگشتهاند و علاوه بر مداخله در سیاستهای اقتصادی روزمرة دولت، تنظیم برنامة ششم توسعة کشور را بر عهده دارند. هدف از این مقاله نگاهی به تاریخچة نهادهای آموزشیای است که بهدست این گروه و در جهت تقویت گفتمان اقتصاد آزاد در فضای علمی و سیاستی ایران ایجاد شده است. بدین منظور، از اسناد مربوط به تاسیس رشتههای دانشگاهی و مصاحبههای چهرههای شاخص مکتب نیاوران استفاده شده است. تلاش میشود تصویری کلی از نحوة تاسیس نهادهای آموزشی مکتب نیاوران و تربیت سه نسل از متخصصان مدیریت و اقتصاد معتقد به سیاستهای آزادسازی ارائه شود و با نگاهی به بهرهگیری موسسان از منابع، امکانات و ارتباطات با دولتمردان برای ایجاد نهادهای مذکور از یک سو و تدوین شیوههایی برای گزینش دانشجویان خاص از سوی دیگر، به شرایط شکلگیری این نهادها پرتوی افکند.
Niavaran School is a name which has been ascribed to a coherent group of economists advocating Free Market Economy. In first two decades following the Islamic revolution of Iran, this group of economists joined Plan and Budget Organization and took responsibility to write the first three development plans. They prescribed privatization and structural reform policies which have been the origin of many social issues and changes after the revolution. By the beginning of the eleventh government, they came back to policy-making arena and, in addition to intervening in government’s daily economic policies, took the responsibility of writing the sixth development plan.
This paper aims to investigate the history of educational institutions which were established by this group to reinforce the discourse of free market economy in Iranian academic and political spheres. For this purpose, it studies documents and interviews with prominent figures of Niavaran School regarding the formation of academic majors. So, it seeks to provide an overview of how educational institutions of this school were established and raised three generations of pro-liberalization experts in management and economics. It finally sheds light on conditions of the formation of these institutions by looking at sources, facilities and relations with politicians at power which founders took benefit of and also methods of selecting specific students.
Machine summary:
استقرار آموزشی مکتب نیاوران تاریخچۀ ایجاد نهادهای دولتی آموزش مدیریت و اقتصاد بازار آزاد یوسفعلی اباذری ١ مطالعات جامعه ناختی ش دانشیار گروه جامعه شناسی دانشگاه تهران حمیدرضا پرنیان (علمیـپژوهشی ) کارشناسی ارشد جامعه شناسی دانشگاه تهران دوره ٢٢،شماره دو:١٧٦-١٥١ شاپا ٢٨٠٩-١٠١٠ نمایه در ISC دریافت : ٩٤/١/٢٣ پذیرش : ٩٤/١٠/١٥ چکیده مکتب نیاوران نامی است که به گروهی منسجم از اقتصاددانان ایرانی معتقد به سیاست های اقتصاد آزاد داده شده است که در دو دهۀ ابتدایی بعد از انقلاب با حضور در سازمان برنامه و بودجه ، مسئولیت تنظیم برنامه های اول تا سوم توسعۀ کشور را بر عهده داشته و سیاست های تعدیل ساختاری و خصوصیسازی را برای اقتصاد ایران تجویز کرده اند؛ سیاست هایی که منشا بسیاری از مسائل و تحولات اجتماعی دوران بعد از انقلاب بوده است .
وی البته در ادامه ، با پشتیبانی از هدف موسسان این رشته ، با اتکا به آن چه آموزه های مدرن اقتصاد می داند، اشاره ای ناخواسته به سویۀ ایدئولوژیک نهفته در پس این پروژه دارد: «با پایان جنگ و غلبه ذهنیت چپ گرا در عرصه آکادمیک ، فضای عمومی، نظام کارشناسی و نهایتا نظام سیاست گذاری، افرادی چون دکتر طبیبیان و دکتر مشایخی به این فکر می افتند که به جای مجادله های کم حاصل در جلسات اداری و کارشناسی با افرادی که تربیت علمی آن ها متاثر از مفاهیم چپ گرایانه بوده ، نسل جدیدی از دانشجویان را تربیت کنند که از آموزه های مدرن اقتصاد برخوردار باشند و جهت گیری آموزشی آن ها اقتصاد بازار باشد» (سرزعیم : ١٣٩١) تا این جای کار، مسالۀ فقدان نیروی متخصص موردنیاز برنامه ریزان اقتصادی دولت به عنوان انگیزه و تکانۀ اولیه برای شکل گیری رشته مهندسی سیستم های اقتصادی-اجتماعی و سپس موسسه نیاوران ، عنوان می شود.