Abstract:
قصیده از مهمترین و پرکاربردترین قالبهای شعری در دنیای اسلامی از نیجریه و اسپانیای اسلامی تا مالزی و سنگاپور است. نگارنده در این مقاله نگاهی همه سویه به قصیده در دنیای اسلامی افکنده است: تعریف شکلی و معنایی قصیده و نیز جنبههای خاص و مشخص قصیده از تشبیهات و استعارات رایج در قصاید و درهم پیچیدگی تخیل دینی و دنیوی در آن تا ویژگیهای شکلی ازجمله اجزا، قوافی و اوزان قصاید، سمبولیسم در قصیده، کارکردها و انواع مختلف قصیده (مدحی، سیاسی، حکمی، دینی و ...)، ریشه و منشا قصیده، نوع تعامل متقابل بین دربار و قصیده، چگونگی و چرایی شهرت قصیده در دنیای قدیم، ویژگیهای یکسان و مشترک در قصیده در شرق و غرب عالم اسلامی، علت رواج برخی از انواع قصاید مثلا نعتیهها در مناطقی خاص از جهان اسلامی، زنان قصیده سرا و ... از جمله مسایلی است که مورد بحث قرار گرفته است. بواقع این مقاله بیشتر بر آن است تا با طرح موضوعها و سوالهایی اساسی و نو، راههای تازهای برای تحقیق در مورد این قالب مهم را بر محققان جوانتر بگشاید.
Machine summary:
درست همان طورکه وجود یک رهبر ضروری است تا در ارائۀ بهترین اجرا برای حامی یا برای عموم به ارکستر الهام بخشد، ما همه رهبر ارکستر قصیده هستیم؛ به این معنی که هر کسی در تفسیر ساختار قصیده و نیز در تمایل به برجسته کردن جنبهای یا موومانی خاص از آن یا یک خط ویژه از تفکر در آن، اندکی با دیگری تفاوت دارد.
وقتی که شخصی در یک مجلس مشاعره در پاکستان شرکت کرده باشد، آن جا که شاعران سعی میکنند با از بر خوانی شعرهایشان در یک سبک خاص بر یکدیگر غلبه کنند و در همان حال مردم در تمام شب در مجلس میمانند و همان گونه که ایرانیان میگویند «مجلس گرم میشود»، آن موقع قدرت ذاتی نهفته در یک شعر بزرگ و باشکوه را میفهمد؛ خواه زبان آن شعر عربی، فارسی، ترکی و اردو باشد یا یکی دیگر از زبانهای دنیای اسلامی.
اشاره به مقالهای در همین مجموعه مقالات با مشخصات زیر: - Boyd, Jean & Furniss, Graham (١٩٩٦), "Mobilize the people: the qasida in Fulfulde and Hausa as purposive literature", in Qasida Poetry in Islamic Asia and Africa, Volume One: Classical Traditions and Modern Meanings, edited by Stefan Sperl and Christopher Shackle, Lieden: Brill, pp.
دو قصیده از سه قصیدۀ فارسی که برای ملکۀ ویکتوریا سروده شده، از غالب دهلوی است (Shackle, ١٩٩٦: ٢٤٢)؛ میرزا اسدالله خان غالب (١٨٦٩- ١٧٩٧) آخرین شاعر و نویسندۀ بزرگ دورۀ مغولان هند بود اما در هند انگلیس نیز زندگی کرد و شعر سرود (برای دیدن اطلاعات بیشتر در مورد زندگی غالب و ارتباط شعر او با انگلیس، ر.