Abstract:
با توجه به تاثیر برنامه درسی پنهان و اهمیت دروس معارف اسلامی در آموزش عالی ، پژوهش حاضر درصدد کشف و شناسایی تجربه زیسته دانشجویان و اثرات تلویحی و ضمنی ناخواسته برنامه درسی پنهان برای دروس معارف می باشد. این پژوهش با رویکرد تحقیق کیفی با روش پدیدارشناسی هرمنوتیک (تفسیری ) به روش اسمیت انجام شده ، جامعه آماری تحقیق شامل دانشجویانی است که در ترم های پنج ، شش ، هفت مقطع کارشناسی دانشگاه تبریز مشغول به تحصیل هستند و بخش قابل توجهی از دروس معارف اسلامی را گذرانده اند. مشارکت کننده ها با روش نمونه گیری هدفمند و با اشباع داده ها از گروه های فنی مهندسی ، علوم پایه و علوم انسانی انتخاب شدند. داده های بدست آمده از این مصاحبه ها با استفاده از روش پیشنهادی اسمیت مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفت . شش مقوله اصلی شامل ١ـ عدم توجه به اصول انتخاب محتوا؛ ٢ـ اثر اساتید؛ ٣ـ روابط دانشجویان در کلاس ؛ ٤ـ طرح ضیافت ؛ ٥ـ زمان ؛ ٦ـ ارزشیابی و تعدادی مضامین فرعی استخراج شد. اکثر شرکت کنندگان بیان داشتند که برنامه درسی پنهان بر باورها و نگرش های آنان تاثیر گذاشته است . آشنایی برنامه ریزان با تجربه زیسته دانشجویان ، و شناسایی عوامل پنهان در دروس معارف و تاکید بر این که آنان اهداف دروس معارف را چگونه درک کرده و برای خود معنادار ساخته اند، نقش مهمی در رفع نواقص این دروس و بالا بردن اثربخشی آن دارد.
Machine summary:
این پژوهش با رویکرد تحقیق کیفی با روش پدیدارشناسی هرمنوتیک (تفسیری ) به روش اسمیت انجام شده ، جامعه آماری تحقیق شامل دانشجویانی است که در ترم های پنج ، شش ، هفت مقطع کارشناسی دانشگاه تبریز مشغول به تحصیل هستند و بخش قابل توجهی از دروس معارف اسلامی را گذرانده اند.
به هر روی ، می توان گفت زمینه کلی این پژوهش تبیین ارتباط برنامه های درسی پنهان و دروس معارف اسلامی با توجه به نقش آفرینی برنامه های درسی پنهان در ایجاد ارزش ها و نگرش هاست ، به خصوص که 1-Kenti 2- Dekle 3-Gair ارزش ها در آموزش های دینی اهمیت خاصی دارند.
پرسش اصلی پژوهش این است که برنامه درسی پنهان دروس معارف اسلامی حائز چه تجربه ها و معناهایی (چه مثبت ، چه منفی ) برای دانشجویان است .
1- Johnson 2- Show 3- Yuksel 4- Sari & Doganny ٢ـ روش پژوهش این پژوهش ، با روشی کیفی و پدیدارشناسانه ، به بررسی تجربه های مثبت و منفی دانشجویان دانشگاه تبریز از دروس معارف اسلامی می پردازد.
پس از تحلیل داده های این پژوهش ، شش مضمون اصلی درخصوص تجربه و ادراک دانشجویان از آموخته های پیش بینی نشده در کلاس های معارف اسلامی پدیدار شده است که عبارت اند از: ١ـ بی توجهی به اصول انتخاب محتوا؛ ٢ـ تأثیر استادان ؛ ٣ـ طرح ضیافت ؛ ٤ـ فضای کلاس ؛ ٥ـ زمان ؛ ٦ـ ارزشیابی .
الف ـ زمان نامناسب : براساس نظر شرکت کنندگان ، کلاس های دروس معارف در ساعات نامناسب تشکیل می شود و این مسأله تأثیر منفی در دانشجویان می گذارد.