Abstract:
عبارت Pفی ظلمات ثلاثO (الزمر/6)، ازجمله ظریفترین اشارات علمی قرآن دربارة اسرار آفرینش انسان است. در روایات معصومین(ع) مصداق آن را، «ظلمت بطن، رحم و مشیمه»، یا «ظلمت گوشت، پوست و خون» و یا «غلافهای در هم تنیده» دانستهاند. در مجموع، سه دیدگاه در باب مفهوم این «تاریکیهای سهگانه» وجود دارد: «پردههای درونرحمی»، «لایههای پوششی جنین» و «فضاهای میان پردهها و لایهها». با توجه به معنای واژة «ظلمت» که به مکان و فضای بدون نور اطلاق میشود، میتوان گفت که در اینجا «فضاهای بین لایهها و پردهها» مد نظر است و شامل فضای بین شکم و رحم، بین کوریون (گوشت رحم) و آمنیون (مشیمه) و بین آمنیون و جنین میشود. مفاهیم مورد نظر در روایات معصومین(ع) نیز ناظر به محتویات همین فضاهاست. همچنین، در آیة فوق، بر اهمیت این فضاهای پوششی در محافظت از جنین تأکید شده است.
Machine summary:
مفهوم شناسی «ظلمات ثلاث » از منظر قرآن ، روایات و یافته های نوین علمی (با تکیه بر آیۀ شریفۀ ٦ سورة زمر) منصور پهلوان استاد علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران ، تهران معصومه شیردل دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه الزهرا(س )، تهران (تاریخ دریافت : ١٣٩٥/٠٥/٠٣؛ تاریخ پذیرش : ١٣٩٥/٠٦/٢٩) چکیده عبارت (فی ظلمات ثلاث ) (الزمر/٦)، ازجمله ظریف ترین اشارات علمـی قـرآن دربـارة اسرار آفرینش انسان است .
با توجه به معنای واژة «ظلمـت » کـه بـه مکـان و فضای بدون نور اطلاق میشود، میتوان گفت که در اینجا «فضاهای بین لایه ها و پرده ها» مد نظر است و شامل فضای بین شکم و رحم ، بـین کوریـون (گوشـت رحـم ) و آمنیـون (مشـیمه ) و بـین آمنیون و جنین میشود.
(ع ) ٢ـ مفهوم (فی ظلمات ثلاث ) در روایات معصومین با تتبع در جوامع روایی میتوان به تبیین مفهوم (فـی ظلمـات ثلـاث ) از دیـدگاه معصومین (ع ) پی برد، به گونه ای که چندین روایت پیرامون تفسیر و بیان مصداق این تعبیـر از لسان معصومین (ع ) نقل شده که به شرح ذیل است : ١ـ حضرت علی (ع ) در خطبه ای، ضمن بیان شگفتیهای آفرینش انسان ، چنـین مـیفرمایـد: «أیها المخلوق السوی و المنشأ المرعی فی ظلمات الأرحام و مضاعفات الأسـتار٢...