Abstract:
یکی از مهمترین ساکنان سرزمین ایران قوم ترکزبان قشقایی هستند. این قوم ادبیات و فرهنگ غنی دارند که به نظر میرسد در جریان یکسانسازی و فرایند مدرنیتۀ جامعۀ ایران در حال اضمحلال است. قصهها بخشی از ادبیات و فرهنگ شفاهی قشقایی است. تاکنون مطالعهای با رویکرد ساختاری بر روی قصههای قشقایی صورت نگرفته، لذا در این پژوهش ده قصه برای نمونه بررسی شده است. روش بررسی براساس خویشکاریهای پیشنهادی خدیش است که خود برگرفته از الگوی ریختشناسانۀ ولادیمیر پراپ، محقق فرمالیست روسی، است. برای این کار ابتدا قصهها تجزیه و تحلیل شدهاند و سپس الگوی هر قصه به همراه ترکیب حرکتهای آن ذکر شده است. این بررسی نشان میدهد که قصههای قشقایی قابلیت بررسی ساختاری را دارند و تا حد زیادی با الگوی دیگر قصههای ایرانی همخوانی دارند.
One of the most important Turkish tribe in Iran is Qashqai. This tribe has had its own culture، literature and language. It seems that in the process of modernization and Homogenization in Iran، this culture especially its literature is vanishing. Then، it is necessary to do some researches to protect it from being destroyed. Qashqai tribe has rich oral literature and culture whose stories are a part of it. Since up to now، no study with structural approach has been performed on these stories; we have examined ten stories as case study. The Methodology of the study is based on morphological model of Vladimir Propp، Russian formalist researcher. For this purpose، at first، all stories are analyzed and then each story’s model is mentioned with combination of their motions. This study shows that Qashqai tribe’s stories has the ability of structural study and to great extent is compatible with Iranian stories.
Machine summary:
"٤. معرفی ده قصۀ٢ برگزیدة ایل قشقایی شماره نام قصه تیپ قصه ها در فهرست آرنه - تامسون 1 آقساق جیران (آهوی لنگ ) 450 2 ماه تیتی 327* 3 صیدیخان و پریزاد 302 B* 4 شاه برخوردار 425 B 5 مرد و آهو 938 6 پاداش نیکی 507 C 7 غریب و صنم __* 8 پهلوان شیرزاد 301 E 9 قره کاکا __ 10 ملک محمد پادشاه 550 مارزلف در طبقه بندی قصه های ایرانی میگوید: علامت ستاره بدین معناست که با یک نوع خاص ایرانی مواجه هستیم .
الگوی قصه : ,F, O-Q- D٢ ,٢(D-F, A)V ,A)V( ,Z)K( ,A)L( ,Z)K( ,A)L( Z(K-W*) حرکت های قصه : 2 ماه تیتی والدین ، دو دیو ماه تیتی ___ ___ نخ 3 صیدی -خان پسر پادشاه ، زهره پریزاد ___ امام علی (ع ) دستمال 4 شاه -برخوردار مادر شاه برخوردار دختر عمو ___ خواهر پوست گردو 5 مرد آهو، رئیس -کاروان ، گرگ زن مرد ___ مغازه دار، چوپان ، کشاورز درخت خشکیده 6 جوان اژدها دختر ___ پیرمرد ورد پیرمرد 7 غریب شاهزاده ولد صنم ___ امام علی (ع )، تاجر انگشتر، خاک 8 شیرزاد دو پهلوان ، دیو، اژدها دختر چاه ___ ماده شیر، سیمرغ سیمرغ 9 دو برادر دزدان ، برادر (قره کاکا) ____ ___ پیرزن ، فرد ناشناس دستمال 10 ملک -محمد سه دیو، برادران صاحب مرغ پادشاه دیو اول قصه ، سه زن ، حضرت خضر مرغ زرنگار، آب حیات ١-٥."