Abstract:
سعید ابن مسیب از تابعانی است که حضور چشمگیری در اسناد احادیث بویژه روایات اهل تسنن دارد. هویت دوگانۀ مذهبی او، بزنگاه اختلاف بر پذیرش یا عدم پذیرش روایات او می باشد. از این رو، این نوشتار با تمرکز بر هویت شناسی مذهبی ابن مسیب، دلایل و شواهد دال بر مذهب او را گردآوری کرده است و با روش جرح و تعدیل رجالی بدین نتیجه رسیده است که او رسما مذهب اهل تسنن را پذیرفته است. اگر چه دشمنی ناصبی گونه ای با مذهب تشیع نداشته است و با ابراز محبت به دستگاه امامت، محبت وافر خود را بدین دستگاه و مذهب تشیع نشان داده است.
Machine summary:
آنها با وجود پذیرش مذهب عامه ، گرایش و تمایلی قلبی و درونی نسـبت بـه دسـتگاه امامت و ولایت شیعه داشته اند و این گرایش نیز خود مراتبی داشته اسـت کـه مرتبـة بـالای آن در کسانی چون ابن مسیب دیده شده است که گاه به رفتار و کردار آن ها کشیده شـده است و آن ها را به دفاع از دستگاه ولایت و مخالفت بـا دسـتگاه مخـالف ولایـت و امامـت واداشته است .
این نوشتار بر آن است که با استناد به اصل مشکک بودن تشیع و تفاوت درجـة شـیعه گری شیعیان و حتی برخی از اهل سنت ، دیدگاه های مختلف دربارة مذهب ابـن مسـیب را ارائه کند و با ارزیابی مستندات و شواهد هر دیدگاه به روش علمی ، وضعیت مذهبی وی را تعیین نماید و عیار شیعه گریش را اندازه گیری کند.
از همـین رو علمـای اهـل سـنت بـه روایات او اعتماد کرده اند و در اثبات وثاقتش او را چنین نمایانـده انـد: صـالح ، فقیـه ، ثقـه ، (مزی ، ١٤٠٨، ج١١، ص٧٤) متقن ،(عسقلانی ، ١٤٠٤، ج٤، ص٧٥) برتری مرسلات نسبت به مرسلات حسن بصری دیگر تـابعی نامـدار، (همـان ، ص٧٦) ثقه ، افضل تابعان و اهل خیر، دارای طلایی تـرین مرسـلات ، صـحت مرسـلات وی ، حسـن بودن مرسلات او، پرروایت ترین راوی از عمر و آگاه تـرین فـرد نسـبت بـه روایـات عمـر بگونه ای که عبدالله بن عمر، سؤالات خـود دربـارة دیـدگاه هـای علمـی عمـر را از او مـی پرسیده است ،(همان ) آگاهترین فرد نسبت به مسندات ابی هریره ، (ابن سـعد، ج٢، ص٣٨٠) معتمد اول ابوهریره .