Abstract:
تجارت پر رونق اردشيرخٌرَه كه با وسعت نسبتاً زياد بيشتر سواحل بنادر تجاري خليج فارس را در بر ميگرفت احتياج به شبكه منظمي از راههاي ارتباطي و تجاري داشت. شبكه راههاي كاروانرو از روزگاران قديم از آسياي صغير گرفته تا ماوراءالنهر، عموماً به كنارههاي شمالي و شرقي خليجفارس (سواحل اردشيرخٌرَه) منتهي ميشد و محصولات ماوراء دريا براي مصرف و صدور به بنادر ولايت اردشيرخٌرَه آورده و از آنجا به هندوستان چين و شرق آفريقا صادر مي شد. اردشيرخٌرَه بنا به موقعيت خاص جغرافيايي و قرار گرفتن در مسير شاهراههاي تجاري زميني و دريايي يك قطب تجاري و حلقهي ارتباط جهان شرق و غرب محسوب ميگرديد. ما در اين مقاله به بدنبال اين هستيم تا با رويكردي تاريخي و توصيفي و با استفاده از روش كتابخانه اي ابتدا به بررسي راه هاي ارتباطي زميني و دريايي ولايت اردشير خوره پرداخته و سپس نقش اين راهها را در رونق تجارت و آباداني آن مورد تحليل قرار دهيم و در ادامه نيز محصولات صادراتي و وارداتي اردشيرخٌرَه مورد بررسي قرار مي گيرد.
The lucrative commerce of ArdshirKhorrah which widely encompassed the majority of Persian Gulf commercial ports required an ordered system of connecting and commercial routes. The routes mainly used by caravans, from Asia Minor to Transoxiana, had long terminated to northern and eastern sides of the Persian Gulf (ArdshirKhorrah coasts) and the products of Transoxiana were exported to ArdshirKhorrah ports for consumption and export and from there to India, China and East of Africa. Being geographically located at the juncture of commercial lands and seaways, ArdshirKhorrahwas considered as a commercial pole and alinkingchain that connected the East to the West. In this paper, through adopting a historical-descriptive and library-oriented research method, we attempt to examine the connecting land routes and seaways of ArdshirKhorrah and analyze the role of such routes in commercial affluence and proliferation of that area. Imported and exported products of this province will also be studied.
Machine summary:
این راه ها که محور اقتصاد، تجارت ، و نقل و انتقال فرهنگ ها و تمدن بشری نیز به شمار می رفـت از دو قرن پیش به عنوان جادة ابریشم شناخته شد، که البته دانشمندان اروپایی بیش تر نظرشان راه های زمینی میان چین و اروپا بود (تکمیل همایون ، ١٣٧٦: ١٥)، اما راه دیگـری نیـز بـا عبور از دریاهای چندگانه ارتباط چین و مشرق زمین را با غرب و اروپا برقـرار کـرده بـود که این راه با نام راه ادویه شـناخته مـی شـد و بنـادر و جزایـر ولایـت اردشـیرخره چـون سیراف ، نجیرم ، و کیش از جایگاه های مهم میان دریایی آن محسوب می شدند.
در خصوص پیشـینة تحقیق باید گفت تاکنون کار تحقیقی مستقیمی دربارة ولایت اردشـیرخره صـورت نگرفتـه است ، اما پژوهش هایی که دربارة جغرافیای تاریخی سرزمین های اسلامی (لسترینج ، ١٣٦٨)، جغرافیای تاریخی فارس (شواتس ، ١٣٧٤؛ مصـطفوی ، ١٣٤٣؛ ابـن خردادبـه ، ١٣٧٠)، و تجارت خلیج فارس و سیراف انجام شده است به محدودة جغرافیایی ولایت اردشیرخره و تجارت آن اشاراتی دارد، امـا تجـارت و راه هـای ایـن ولایـت را بـه تفصـیل بررسـی نکـرده انـد.
در سـیراف نیـز انـواع پارچـه هـای کتانی ، پنبه ای ، پارچه های فوطه (لنگ )، دست مال ، حوله ، پارچه های پشمی ، و فرش تهیـه و تولید می شد؛ البته در شهرهای دیگر فارس هم چون دارابگرد٧، فسا، و کازرون نیز انواع این منسوجات تولید و برای صادرکردن به اردشیرخره وارد مـی شـد.