Abstract:
کیفیت فضاهای شهری به عنوان ابزار طراحان شهری درجهت ارتقا و ساماندهی محیط، قابلیت فراهمکردن بسترهای لازم برای شکل گیری و ارتقای سرمایه اجتماعی را دارند. وظایف فضاهای عمومی و شهری را می توان ابزاری برای ارتباطات شبکه های اجتماعی، مکانی برای رویارویی مراسم شهروندی و مدیریت و هماهنگ سازی فعالیت های شهروندی بیان کرد. هدف از این پژوهش، ارزیابی رابطه میان کیفیت محیط شهری و سرمایه اجتماعی در شهر یزد است. این پژوهش، توصیفی از نوع رابطه ای و مقایسه ای است و در آن، به منظور تجزیه و تحلیل داده های حاصل از پرسشنامه و فرم برداشت میدانی، از دو روش آمار توصیفی و استنباطی (آزمون تی، آزمون همبستگی، آزمون رگرسیون و آزمون واریانس) در نرم افزار SPSS استفاده شد. جامعه آماری، شامل ساکنان شهر یزد با جمعیت 582،652 نفر است که 322 نفر از آنها در پنج محله به عنوان نمونه درنظر گرفته شدند. براساس یافته ها، بین کیفیت محیط شهری و سرمایه اجتماعی، رابطهای به میزان 748/0- وجود دارد. بهعبارتی، در محلههایی با کیفیت محیط شهری بالا، میزان سرمایه اجتماعی پایین و در محلههایی با کیفیت محیط شهری پایین، میزان سرمایه اجتماعی بالاست. در زمینه عوامل تشکیل دهنده سرمایه اجتماعی در کیفیت محیط شهری، اعتماد نهادی با میزان 275/0 بیشترین تاثیر را بر تبیین تغییرات کیفیت محیط شهری دارد. همچنین از میان عوامل تاثیرگذار بر وضعیت اجتماعی و اقتصادی در کیفیت محیط شهری، نوع اشتغال با میزان 414/0 بیشترین ارتباط را با کیفیت محیط شهری داشته است.
Machine summary:
تحلیل فضایی رابطۀ میان کیفیت محیط شهری و سرمایۀ اجتماعی (مطالعۀ موردی : محله های شهر یزد) محمدرضا رضایی *- عضو هیئت علمی گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری ، دانشگاه یزد سمانه تسلیم - کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری ، دانشگاه یزد پذیرش مقاله : ١٣٩٢/٠٧/٢٨ تأیید نهایی: ١٣٩٣/٠٥/٢٥ چکیده کیفیت فضاهای شهری به عنوان ابزار طراحان شهری درجهت ارتقا و ساماندهی محیط ، قابلیت فراهم کردن بسترهای لازم برای شکل گیری و ارتقای سرمایۀ اجتماعی را دارند.
بدین ترتیب ، این پژوهش به دنبال شناسایی عوامل ، عناصر و شاخص های کیفیت محیط شهری و سرمایۀ اجتماعی و درنهایت ، ارزیابی رابطۀ میان این دو مفهوم در محله های شهر یزد است .
همچنین از میان رویکردهای مطرح شده ، در این پژوهش از رویکرد تحقیق تجربی ساکنان استفاده می شود که میزان رضایت یا نارضایتی افراد از شاخص های محیطی ، اجتماعی ، کالبدی و کارکردی را در سطح محله های شهر یزد اندازه گیری می کند.
در همین زمینه ، نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون نشان می دهد که در سطح احتمال ٩٩ درصد، بین دو متغیر کیفیت محیط شهری با سرمایۀ اجتماعی رابطۀ معناداری با میزان (٧٤٨/-) وجود دارد و می توان گفت فرضیۀ فوق تأیید می شود.
در همین زمینه ، نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون نشان می دهد بین دو متغیر وضعیت اشتغال و کیفیت محیط شهری ، رابطۀ مثبت و معنادار وجود دارد (sig٠٠٠١) و می توان گفت این فرضیه تأیید می شود.
در همین زمینه ، نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون نشان می دهد بین دو متغیر وضعیت درآمد و کیفیت محیط شهری ، رابطۀ مثبت و معنادار وجود دارد (sig٠٠٠١) و می توان گفت این فرضیه تأیید می شود.