Abstract:
شهرنشینی یکی از مهم ترین فعالیت های انسانی است که آثار تخریبی زیادی بر محیط زیست دارد. از مهم ترین این آثار، توسعه بی رویه فیزیکی شهرهاست که اغلب، با مسائلی مانند مصرف زیاد زمین های کشاورزی، افزایش فاصله رفت وآمدها و مصرف زیاد انرژی، آلودگی های محیطی فراوان، مصرف زیاد منابع و تحمیل فشار بر طبیعت همراه است. هدف اصلی این پژوهش، دستیابی به نگرشی کلی از الگوی رشد فیزیکی مناطق شهری ایران و شناسایی متغیرهای کلان جمعیتی و طبیعی مربوط به آن است. در این مطالعه، الگوی توسعه فیزیکی نقاط شهری بالای پنج هزار نفر در سطح کشور، در قالب دو الگوی رشد متصل و منفصل بررسی می شود. داده های مورد استفاده، در سطح کلان و محدود به متغیرهایی است که امکان دستیابی به آن ها در سطح کشور فراهم شد. در این پژوهش، داده های اصلی با مراجعه به تصاویر ماهواره ای Google Earth و Google Map و همچنین نتایج سرشماری های عمومی نفوس و مسکن از سال 1335 تا 1385 بهدست آمدند. برای تحلیل داده ها از آزمون خی دو و رابطه همبستگی پیرسون استفاده شد. مطابق نتایج کلی، از مجموع 689 شهر بالای 5000 نفر در کشور در سال 1385، 413 شهر (9/59 درصد) الگوی رشد فیزیکی متصل و 276 شهر (1/40 درصد) رشد فیزیکی منفصل دارند. تحلیل داده ها نشان می دهد متصل یا منفصلبودن توسعه فیزیکی شهرهای کشور، با متغیرهایی مانند تعداد جمعیت، تراکم جمعیت، وسعت، ارتفاع و اقلیم منطقه ای رابطه معنادار دارد.
Machine summary:
تحلیل الگوهای توسعۀ فیزیکی شهرهای ایران با توجه به متغیرهای جمعیتی، طبیعی و کالبدی نورالدین عظیمی- استادیار گروه شهرسازی دانشگاه گیلان نادر زالی- دانشیار گروه شهرسازی دانشگاه گیلان سیدرضا آزاده *- دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه اصفهان پذیرش مقاله : ١٣٩٢/١٢/٠٢ تأیید نهایی: ١٣٩٣/٠٩/٢٩ چکیده شهرنشینی یکی از مهم ترین فعالیت های انسانی است که آثار تخریبی زیادی بر محیط زیست دارد.
در این مطالعه ، رابطۀ متغیرهایی مانند اندازة جمعیت ، تراکم جمعیت ، نرخ رشد، وسعت محدودة شهری ، ارتفاع و نوع اقلیم منطقه ای با الگوی توسعۀ فیزیکی شهرها آزمون می شود.
الگوهای رشد فیزیکی شهرها برحسب نوع اقلیم رشد متصل رشد منفصل جمع نوع اقلیم تعداد درصد تعداد درصد تعداد درصد صحرایی ٥١ 44 68/53 100 95 32/46 نیمه صحرایی ١٥٣ 79 95/65 05/34 100 232 خشک ساحلی ٢٠ 11 52/64 100 31 48/35 کوهستانی ٢٤ 14 16/63 100 38 84/36 معتدل کوهستانی ١٣٣ 78 03/63 100 211 97/36 معتدل خزری ٣٢ 50 02/39 100 82 98/60 جمع ٤١٣ 68/53 276 06/40 100 689 منبع : نگارندگان تحلیل یافته های پژوهش در این قسمت ، رابطۀ الگوی رشد فیزیکی شهرهای کشور با متغیرهای انتخابی، با استفاده از آزمون خی دو یا کای اسکوئر بررسی می شود.
, 2011, Analysis of the Impact of Physical Plans on Urban Sprawl with Passive Defensive Approach, Case of Sanandaj, Geography and Regional Development, Vol. 9, No. 17, PP.
, 2010, Analysis of the Expansion of Physical and Spatial Pattern of Gorgan City Using Entropy Shannon and Helderon Model, Urban Planning and Research, Vol. 1, No. 3, PP.