Abstract:
در پژوهش حاضر، تحلیل فضایی محرومیتهای توسعهیافتگی با مطالعة شهرستانهای استان گیلان صورت گرفته است. برایناساس، از پنج معیار (فعالیت و سرمایهگذاریهای صنعتی، نابرابریهای اجتماعی- اقتصادی، جمعیت، راه و ارتباطات و بهداشت و درمان) و نوزده زیرمعیار استفاده شد. همچنین شهرستانهای استان گیلان از طریق مدل تاپسیس و وزندهی با شیوة AHP از منظر خبرگان در دو سطح حجم نمونه استادان دانشگاهی و مسئولان امر رتبهبندی و سطحبندی شدهاند. در راستای تحلیل فضایی محرومیتها، پس از ارزشگذاری زیرمعیارهای پژوهش از طریق سنجش میزان همبستگی، مهمترین عامل، میزان نرخ بیکاری شناخته شده است. سپس با استفاده از روش دلفی راهکارهای مؤثر بر کاهش محرومیتهای توسعهیافتگی از سوی کارشناسان شناسایی شدهاند و از طریق مدل AHP میزان اهمیت عوامل مورد نظر اولویتبندی شدهاند. مهمترین راهکارها «بازشناسی فرصتهای اشتغال از منطقة آزاد تجاری- صنعتی انزلی» و «فراهمآوردن فرصتهای سرمایهگذاری بخش خصوصی» معرفی شدهاند، اما تعامل دانشگاه و بخش صنعت از طریق پارکهای علم و فناوری و رویکرد به شکلگیری خوشههای صنعتی به هدایت منطقة آزاد انزلی، موجب توسعة متوازن و ساماندهی فعالیت شهرکها و نواحی صنعتی شهرستانهای استان گیلان میشود و فرصتهای اشتغال را بدون مهاجرت در شهرستانهای استان فراهم میآورد تا از این طریق محرومیت توسعهیافتگی استان نیز کاهش یابد. مهمترین موانع پیش روی توسعة متوازن شهرکهای صنعتی استان گیلان نیز کمبود نقدینگی، تهیة مواد اولیه و ماشینآلات تأثیرگذار بوده است. در این پژوهش، شهرستانهای شفت، فومن، رضوانشهر، ماسال و صومعهسرا شهرستانهای محروم ناحیة غرب و شهرستان املش در ناحیة شرق استان گیلان شناخته شدهاند.
Machine summary:
مهم ترین راهکارها «بازشناسی فرصت های اشتغال از منطقۀ آزاد تجاری - صنعتی انزلی » و «فراهم آوردن فرصت های سرمایه گذاری بخش خصوصی » معرفی شده اند، اما تعامل دانشگاه و بخش صنعت از طریق پارکهای علم و فناوری و رویکرد به شکل گیری خوشه های صنعتی به هدایت منطقۀ آزاد انزلی ، موجب توسعۀ متوازن و ساماندهی فعالیت شهرکها و نواحی صنعتی شهرستان های استان گیلان می شود و فرصت های اشتغال را بدون مهاجرت در شهرستان های استان فراهم می آورد تا از این طریق محرومیت توسعه یافتگی استان نیز کاهش یابد.
پژوهش حاضر براساس پنج معیار (فعالیت و سرمایه گذاری های صنعتی ، نابرابری های اجتماعی - اقتصادی ، جمعیت ، راه و ارتباطات و بهداشت و درمان ) و نوزده زیرمعیار توسعه یافتگی ، شهرستان های استان گیلان را سطح بندی و رتبه بندی کرده است .
کارشناسان نیز این عوامل را بار دیگر تجزیه و تحلیل کردند و با درنظرگرفتن پانزده عامل مرتبط و با بررسی روابط درونی میان آن ها از طریق روش AHP، مهم ترین راهکارها به ترتیب اولویت در کاهش محرومیت های توسعه یافتگی ، «بازشناسی فرصت های اشتغال از بنگاه های بزرگ اقتصادی (منطقۀ آزاد تجاری - صنعتی انزلی )»، «برقراری تعامل بیشتر بخش خصوصی و دولتی به منظور فراهم آوردن فرصت های سرمایه گذاری بخش خصوصی » و «تدوین سیاست های رهایی از وابستگی به اقتصاد تک محصولی برنج » معرفی شدند.