Abstract:
جامعه ی سنتی ایران در آغاز قرن 19م. گرفتار اراده سلطهجویانة قدرتهایی شد که منافع آنها، منبعث از نظم نوظهور اروپایی بود. دولتهای روسیه، فرانسه و انگلیس کنشگران اصلی این فرآیند استعماری، بیشترین مصائب را بر ایران و ایرانی به بار آوردند. در این میان، دولت روسیه تزاری با طمعورزی به خاک ایران، آغازگر جنگی طولانی مدت شد. در روزگار دفاع نظامی ایران در برابر قشون روس، توجه به ملاحظات دفاع غیرعامل و در ذیل آن، معماری دفاعی، بخشی از برنامه نظامی ایران بود. در آن ایام شاهزاده عباسمیرزا، نائب السلطنه قاجار، جهت نوسازی سازمان رزم، از برخی ممالک فرنگ کمکهای مستشاری طلب نمود که در این فرآیند، برخی تجارب قلعهسازی اروپایی نیز به ایران انتقال یافت. نخستین تجارب قلعهسازی اروپایی در ایران در قالب ساخت قلاع کوردشت و عباس آباد واقع در سواحل رود ارس رقم خورد. در پژوهش حاضر که به روش توصیفی- تحلیلی و با بهرهگیری از منابع کتابخانهای انجام پذیرفته، بخشی از حالات و مراتب معماری دفاعی قشون ایران در دورة مذکور در قالب طراحی و ساخت قلاع مذکور مورد بحث قرار گرفته است.
Machine summary:
"در آن ایام شاهزاده عباس میرزا، نائب السلطنه قاجار، جهت نوسازی سازمان رزم ، از برخی ممالک فرنگ کمک های مستشاری طلب نمود که در این فرآیند، برخی تجارب قلعه سازی اروپایی نیز به ایران انتقال یافت .
ir / Russo-Iranian wars and the influence of European defensive architecture in Iran Case study: Kurdasht and Abbasabad Castles of Aras 1 S.
بررسی شواهد باقی مانده از دورة جنگ های ایران و روس نشان میدهد که عباس میرزا به موازات تأمین و تجهیز قشون که اساس «دفاع عامل » بود، به طرز گسترده ای نیز اقدام به تأسیس استحکامات نظامی که ساختارهای «دفاع غیرعامل » محسوب میشدند، نمود.
مآثر السلطانیه رسمیترین منبع مربوط به شرح جنگ های ایران و روس نیز از نقش برجسته لامی در این خصوص سخن میگوید: «همچنین جمعی از آدمیزادگان این دیار را که به فطانت و کیاست معروف بودند به تعلیم علم هندسه و ساختن قلعه ها و دانستن آداب و شناختن مکان طعن و ضرب مقرر فرمودند و حکم اشرف به موسی [موسیو] لامی فرانسه که مهندس زیرک و فیلسوفی صاحب مدرک بود شرف نفذ یافت که متوجه تعلیم ایشان بوده آن چند را در اندک روزگاری صاحب فن نماید.
با وجود شرایط نامساعد کمک های مستشاری غرب به ایران ، مساعی مجدانۀ عباس - میرزا در زمینۀ کسب فنون نوین قلعه سازی قرین توفیق بود و درست در دوران بحرانی جنگ های ایران و روس ، برخی از تجارب فنی اروپاییان در این زمینه به ایرانانتقال یافت ."