Abstract:
امروزه یکی از اصول ضروری ایمنسازی فضاهای شهری، توجه به عملیاتیکردن الزامات پدافند غیرعامل شهری بهمنظور کاهش آسیبپذیری و ایمنسازی آنهاست. کاربریهای آموزشی، یکی از کاربریهای عمومی در نظام کاربری اراضی شهری است که مدیریت ایمنی و توجه به الزامات پدافندی آن، بهدلیل تولید سفر بالا و تراکم جمعیتی در ساعات مشخص و گاهی دائم، بسیار حائز اهمیت است. پژوهش حاضر، در زمینۀ ارزیابی آسیبپذیری کاربریهای آموزشی دربرابر زلزله با رویکرد پدافند غیرعامل شهری در منطقة 6 تهران است که در قالب مطالعات فضایی- مکانی و با اجرای مدل تحلیلی در سه گام انجام شد. ابتدا شناسایی و دستهبندی اصول و الزامات پدافند غیرعامل در سه گروه پارامترهای جمعیتی، سازهای و مکانی صورت گرفت و با استفاده از ابزار پرسشنامه و نظرسنجی کارشناسی، اولویتهای اصول پدافند غیرعامل در ارتباط با فضاهای آموزشی مشخص شد. در ادامه، بر پایة فرایند تحلیل شبکهای، تعیین وزن هریک از معیارها انجام گرفت. وزن حاصل از مدل ANP، در محیط نرمافزار ArcGIS بر لایههای مکانی منطقه اعمال شد. نتایج اجرای مدل نشان داد که از نظر شاخصهای سازهای، بیش از 55 درصد واحدهای آموزشی منطقه، در گروه سازههایی با میزان آسیبپذیری زیاد قرار میگیرند و از نظر شاخصهای جمعیتی، در 60 درصد واحدهای آموزشی درصورت وقوع زلزله میزان آسیبپذیری زیاد است. از لحاظ شاخصهای مکانی، بیش از 75 درصد فضاهای آموزشی، با چند نوع کاربری ناسازگار همجوار هستند و بیشترین آسیبپذیری را دارند. بهطورکلی، نتایج حاصل از رویهمگذاری لایهها نشان داد بیش از 67 درصد واحدهای آموزشی محدوده در پهنههای آسیبپذیر واقع شدهاند و میزان آسیبپذیری واحدهای آموزشی در این پهنهها بسیار بالاست.
Machine summary:
تحلیل مقر و موقعیت فضاهای آموزشی و چگونگی مکان یابی آن ها از نظر بهداشتی ، ایمنی و امنیت ، دسترسی ، ساختارهای فضایی و کالبدی ، عوامل اجتماعی ، فرهنگی و اقتصادی ، ما را در عملیاتی کردن الزامات پدافند غیرعامل شهری ، ایمن سازی این فضاها و نیز ارتقای کیفیت مدیریت آسیب پذیری کاربریهای آموزشی دربرابر زلزله کمک میکند.
معیارهای ارزیابی آسیب پذیری کاربری های آموزشی دربرابر زلزله با رویکرد پدافند غیرعامل شهری معیارها پارامترهای مکانی پارامترهای سازه ای پارامترهای جمعیتی مراکز درمانی و امداد و نجات نوع پلان تراکم نفر در کلاس تأسیسات حیاتی نسبت سطح ساخته شده سرانۀ فضا آموزشی مراکز با همسایگی ریسک بالا مانند پمپ بنزین عمر سازه سرانۀ فضای باز زیرمعیار معابر و شبکۀ دسترسی نوع سازه ای پارکها و فضاهای سبز کاربریهای آموزشی موجود 1 فرایند تحلیل شبکه ای (ANP) فرایند تحلیل شبکه یا ANP، یکی دیگر از تکنیک های تصمیم گیری چندمعیاره است که شباهت زیادی به روش AHP دارد و به عبارت بهتر، شکل گسترش یافتۀ فرایند تحلیل سلسله مراتبی است .
نتایج ارزیابی آسیب پذیری کاربری های آموزشی دربرابر زلزله برای عملیاتی کردن الزامات پدافند غیرعامل شهری منطقه با توجه به پارامترها و معیارهای تعیین شده و تحلیل های انجام گرفته در نرم افزار ArcGIS نشان داد که از نظر شاخص های سازه ای ، بیش از ٥٥ درصد واحدهای آموزشی منطقه در گروه سازه هایی با میزان آسیب پذیری زیاد قرار می گیرند.