Abstract:
همواره بخشی از فرهنگ و وهویّت هر جامعهای در جامههای آن سرزمین نمایان است. گامهایی که برای شناخت جامههای ایرانی برداشته شده با پژوهشهای باستانشناسی همراه بوده است و کمتر به ادبیّات و آثار ادبی که زبان ثبت تاریخ و فرهنگ ایران است توجّه شده است. درحالیکه بررسی جایگاه جامهها و لباسها در آثار ادبی میتواند راهگشای بسیاری از پژوهشهای انسانشناسی فرهنگی و جامعهشناسی باشد و نتایج آن به بهبود زندگی اجتماعی و فرهنگی مردم و نیز درک بهتر آثار ادبی و حفظ هویّت فرهنگی کمک نماید.
جامههای سرخ در ادب فارسی نماد قدرت و پادشاهی، دادخواهی، عشق و زیبایی، جشن و شادی و پاکدامنی، خشم و غضب، جنگ و جنگاوران، خادمان، سرکشی و دشمنی، دادخواهی، زنانگی، مجازات، خوشیمنی، خونخواهی وخونریزی، پیروان آیین مهر و شیعیان عهد صفوی بوده است.
در این پژوهش با رویکردی توصیفی و تحلیلی و استفاده از مستندات کتابخانهای پس از بررسی جایگاه رنگ سرخ در تمدّن و فرهنگهای گوناگون و در ادبیّات فارسی، به نمادشناسی جامه(انواع پوششهای سر، تنپوشها ، پاپوشها و تاج)های سرخ(لعل، لال، آل، ارغوانی، لالهگون و قرمز) در آثار نظم و نثر فارسی از آغاز تا دوره مشروطه پرداخته شده است.
Anvari was a famous poet and scholar of the sixth century whose Divan contains the knowledge of his time. He as the great poet of Abivard had a high level of knowledge in a number of areas including traditional and intellectual sciences and has repeatedly mentioned his own knowledge of the time. He has paid special attention to his knowledge of mineralogy to present his new images of this area in his Divan. Khaghani as another great poet can be considered with the same amount of knowledge. Considering the knowledge of Anvari about jewels and mineral، we mainly refer to these issues in Anvar's Divan in terms of traditional knowledge about minerals، metals، pseudo-metals and hydrocarbons. At first، Anvari's ideas about each mineral and the language he has used to describe them have been explained، and then the beliefs of old masters of that time have been reviewed. The main aim has been to compare his views with the oldest and most authoritative books available from that era to prove what Anvari has speculated and declared about mineral is not just for the matter of rhetoric. Rather it shows his knowledge of the mineralogy of the time which has been reflected in his poetic language. It goes without saying that modern view of the mineralogy partially contradicts the traditional understanding of Anvari's knowledge of the issue. Around forty cases of his numerations about minerals have been extracted which have been explained based on the modern mineralogy sources available to the authors.
Machine summary:
"در این پژوهش با رویکردی توصیفی و تحلیلی و استفاده از مستندات کتابخانه ای پس از بررسی جایگاه رنگ سرخ در تمدن و فرهنگ های گوناگون و در ادبیات فارسی، به نمادشناسی جامه (انواع پوشش های سر، تن پوش ها ، پاپوش ها و تاج )های سرخ (لعل ، لال ، آل ، ارغوانی، لاله گون و قرمز) در آثار نظم و نثر فارسی از آغاز تا دورة مشروطه پرداخته شده است .
»(متین ، ۱۳۸۳، ص ۱۱۳) شناخت جامه ها و لباس های مردم تمام مناطق ایران ، نه فقط شرق ایران ، با بررسی آثار ادبی به یافته های ارزشمندی در حوزة جامعه شناسی و انسان شناسی فرهنگی خواهد رسید زیرا ادبیات زبان ثبت تاریخ و فرهنگ است و هر پژوهشی که بتواند باستان شناسی و ادبیات و مردم شناسی و بسیاری از علوم دیگر را برای شناخت جامه های ایرانی به کار گیرد به نتایجی دست می یابد که بسیاری از آنها گره گشای درک و فهم آثار ادبی و نیز بهبود وضعیت فرهنگی و اجتماعی مردم ایران خواهد بود.
بررسی آثار ادبی نشان داد که جامه های سرخ بیان گر مفاهیم نمادین قدرت و پادشاهی ، دادخواهی ، عشق و زیبایی ، جشن و شادی ، خادمان ، خشم و غضب ، سرکشی و دشمنی ، جنگ و مبارزان ، زنانگی ، مجازات ، خوش یمنی ، خون خواهی و خونریزی و پیروان آیین مهر و شیعیان دورة صفوی بوده است ."