Abstract:
کتابهای تاریخی یکی از مهمترین رسانههای فرهنگی است که نقشهای مهمی چون آگاهیبخشی، هویتسازی، شکلدهی به ذهنیت، باورها و عقاید افراد جامعه را از رهگذر بازنمایی و بازآفرینی گذشته بر عهده دارد. وقتی این کتاب، کتاب تاریخ معاصر باشد، اهمیت، حساسیت و اولویت آن دوچندان میشود. این کتابها را میتوان از منظرهای گوناگون ارزیابی کرد. یکی از اجزای اصلی چنین کتابهایی، طرح جلد و پوشش ظاهری آنهاست که درواقع بستهبندی و ویترین این آثار به شمار میرود و نخستین مواجهه مخاطب با این مجموعههای آموزشی از طریق جلد آنها انجام میگیرد. مساله اصلی این مقاله، بررسی طرح جلد این آثار از زوایای مختلفی چون جذابیتها و زیباییهای بصری، روانشناسی رنگها، ترکیب تصاویر و معانی آن و همچنین پیشینه طراحان جلد و طیف نویسندگان آن، متناسب با تحولات پس از انقلاب است. نگارندگان میکوشند در این مسیر از دانش نشانهشناسی و تحلیلهای تاریخی استفاده کنند. آنها سرانجام به این نتیجه میرسند که طرح جلد کتابهای درسی تاریخ دبیرستانها به شدت تحت تاثیر فضای سیاسی و ایدئولوژیک کشور از ابتدای پیروزی انقلاب تاکنون قرار داشته است. کلیدواژهها: تاریخ معاصر ایران، کتابهای درسی، طرح جلد، تصاویر و نشانهها
Machine summary:
این مقاله درصدد است طرح جلد کتـاب هـای درسـی تـاریخ معاصـر دبیرسـتان هـا را از پیروزی انقلاب تا سال ١٣٩٤ به ترتیب تاریخ تألیفشان از منظـر کیفیـت و ترکیـب تصـاویر، طیف طراحان و نویسندگان ، با استفاده از دانش نشانه شناسی و روان شناسـی رنـگ هـا مـورد ارزیابی قرار دهد.
عمادالدین باقی و دیگـران ، تاریخ ایران (٢) ایـران در دوران معاصـر کـد ٢٣٥/٣ (سـال دوم نظـام جدیـد آموزش متوسطه ، کلیه رشته ها)، تهران : شرکت چاپ و نشر کتاب های درسی ایران ، چاپ اول ، ١٣٧٨ و اسلامی است ، این رنگ تا حدی به عنوان سمبل و نماد تقـدس اسـت و معمـولاً هالـه دور سرِ مقدسین با این رنگ نشان داده می شود.
گروه تاریخ دفتر برنامه ریزی وتألیف کتاب های درسی و غلامعلی حداد عـادل ، تاریخ ایران و جهـان (٢) کـد ٢٧١/٣ (سال سوم دبیرستان ، رشته ادبیات و علوم انسانی )، تهران : شرکت چاپ و نشر کتاب هـای درسـی ایـران ، چـاپ اول ، ١٣٨٠ طراحان جلد با توجه به بالا رفتن تجربه حرفه ای و کسـب نظـر کارشناسـی از مخاطبـان اثـر فوق نسبت به گذشته اهتمام بیشتری برای استفاده از علایم و نمادهـای دانـش نشـانه شناسـی نشان داده اند.
موسی نجفی و دیگران ، تاریخ معاصر ایران کد ٢٥٣/١ (سال سوم دبیرستان ، کلیه رشته ها بـه اسـتثنای رشـته هـای ادبیات و علوم انسانی - علوم و معارف اسلامی )، تهران : شرکت چاپ و نشر کتاب های درسی ایران ، چاپ اول ، ١٣٨٠.