Abstract:
ازآنجا که ترتیب کنونی تعداد قابل توجهی از آیات در قرآن کریم بر خلاف ترتیب نزول بوده و در برخی موارد، آیات مکی و مدنی در یک سوره در کنار هم قرار گرفته اند، که گاه تاریخ نزول آنها با یکدیگر سال ها فاصله دارد، پیگیری این بحث ضروری است که آیا ساختار کنونی ترتیب آیات به دستور پیامبر صلّی الله علیه و آله و طبق نظر ایشان تحقق یافته است یا اینکه این ترتیب مستند به اجتهاد و سلیقه صحابه می باشد؛ چنان که این بحث در ترتیب بین سوره ها نیز قابل پیگیری است. با توجه به اینکه تاکنون دیدگاه علماء امامیه در این مساله به صورت مستقل مورد تحقیق و بررسی قرار نگرفته، این پژوهش بدون در نظر گرفتن ادله مطرح در میان طرفداران هر یک از دو نظریه، با هدف تبیین دیدگاه مفسران و محدثان شیعی، تنها به بررسی دیدگاه علماء امامیه در این مساله اهتمام داشته و به این نتیجه رسیده است که هرچند در این مساله اتفاق نظر بر دیدگاه واحدی وجود ندارد، بسیاری از محدثان و مفسران امامیه، دیدگاه توقیفیت ترتیب آیات را نپذیرفته اند؛ علاوه بر آنکه در خصوص ترتیب سوره ها نیز دیدگاه قریب به اتفاق علماء امامیه اعتقاد به عدم توقیفیت آن است.
This paper aims to review the problem of the order or the Qurānic verses and chapters according to the Imāmite scholars. It shows that there is not a consensus among them on this matter: while some believe that the order of the Qurānic verses has been determined by the Prophet, many others hold the view that this order belongs to the Companions. As for the order of the Qurānic chapters, it seems that most Imāmite scholars believe that it is not an order suggested by the Prophet.