Abstract:
اوضاع اقتصادی ایران به ویژه نظام مالی وپولی آن ازایلغارمغول به شدت آسیب دید. با وجود اصلاحات متعددی که در این زمینه، در دورههای پیشین به منظور ترمیم وجبران آسیب های وارد شده بر اوضاع
اقتصادی واز جمله نظام مالی وپولی صورت پذیرفت، تاثیراین اصلاحات آن چنان پایدار نبود. تااین که
نظام مالی و پولی شاه عباس اول وسازمان مالیاتی و پولی ایجاد شده به دست اویک رشته از اصلاحات مالی
و پولی راکه از دوره های پیشین آغاز شده بود پایان داد. با افزایش میزان درآمدهای مالیاتی و رواج
سکههای عباسی، اوضاع مالی وپولی این دوره ازثبات لازم برخوردارگردید وتا صدسال پس از مرگ او
جانشینانش دوران آرامی را سپری کردند.
در این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی درصددیم تا تاثیر اصلاحات شاه عباس اول را بر بهبود وضعیت مالی
و پولی در قلمرو صفویان بررسی کنیم.
Machine summary:
براي مثال مي توان ازمقالۀ آغاجري (١٣٩٢: ١٣-١) نام برد که به کاهش ارزش پول در دوره صفويه پرداخته است ويوسف نيا (١٣٩٣: ١٤١-١٦٢) در پژوهشي بالندگي اقتصادي ايران در عصر شاه عباس اول را مورد بررسي قرار داده است ، و اوضاع مالي و پولي صفويان را به عنوان بخشي از ساختار پژوهش خود بررسي کرده اند و هم چنين مورخان متقدم تنها به تفصيل دربارة وقايع سياسي سخن گفته اند ودر ارتباط با مسائل اقتصادي-اجتماعي بايد به سفرنامه هاي سياحان خارجي اکتفا نمود.
فشارسنگين ماليات ها بر دوش مردم قيام معروف «چرکين جامگان » يعني قيام عامه مردم را در پي داشت ، که بدست سپاهيان شاه عباس اول به سختي در هم کوبيده و سرکوب گرديد (پتروشفسکي و ديگران ، ١٣٥٦: ٢٦٠) شاه عباس اول در آغاز سلطنت که هنوز به طور کامل برامور مملکت مسلط نشده و سرپرستي همه دستگاه ها رابه دست نياورده بود، تا زماني که اين درآمدها پاسخ گوي نيازمندي هاي مالي او بود وآن مقدار وجوهي را که او نياز داشت ، فراهم ميساخت ، توجه آن چناني به اقدامات زير دستانش براي دريافت ماليات بيشتر از آن چه که بر طبق قانون معين شده بود، نميکرد (فلور، ١٣٩٤: ٣٠١-٣٠٢) اما فقر و ناتواني ماليات دهندگان ، ونا فرماني آنان از اوامر حکومت ، سبب گرديد تا شاه عباس اول بار ديگر قوانين مالياتي را تعديل کند وچندين نوع ماليات را ملغي سازد.