Abstract:
حکمرانی خوب مثل هر مفهوم دیگری در حوزه علوم اجتماعی محصول شرایط زمان و مکان خواهد بود. این اصطلاح که در سال پایانی دهة 1980 برای اولین بار مطرح شد، در دو سه دهه اخیر به صورت فزاینده در ادبیات حقوق عمومی، حقوق بشر، اقتصاد، مدیریت و اسناد بینالمللی بهکار برده میشود. حکمرانی خوب گفتمان جدیدی است که با مولفههایی مانند قانونمندی، مشارکت، مسئولیتپذیری، پاسخگویی، شفافیت، اثربخشی و کارایی تعریف میشود که در سالهای اخیر مورد توجه فراوان قرارگرفته است.
در مقاله حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از منابع معتبر کتابخانهای، تلاش شده است بهطور اجمالی مفهوم این اصطلاح و زمینههای پدید آمدن و گسترش آن را روشن کند. در این راستا ابتدا مفهوم و بسترهای شکلگیری حکمرانی خوب، اهداف و پیامدهای آن بررسی خواهد شد. آنگاه به بررسی مولفههای حکمرانی خوب در اسناد بینالمللی و سپس به نسبت حکمرانی خوب و حقوق بشر پرداخته میشود. در انتها رابطه این مفهوم با حقوق بشر بهعنوان معیار ماهوی حکمرانی خوب به اختصار بیان شده است.
Machine summary:
"برخـی تعـاریف ویژگـی هـای آن را برمی شمارند و برخی دیگر عناصر آن را به عنوان مثال کارشناسان بانک جهانی با بیـان ویژگی ها به معرفی آن می پردازند و معتقدند مؤلفه هایی چون مشارکت ، حاکمیـت قـانون ، پاسخگویی و مسئولیت پذیری ، توجه به آرای عمومی و توافق جمعی ، برابری ، اثربخـشی و کارایی ، چشم انداز استراتژیک حکمرانی خـوب را شـکل مـی دهنـد و برخـی نیـز آن را بـا عناصرش معرفی می کنند و معتقدند که حکمرانی خوب شامل عناصر زیر است : - در نظر گرفتن تنوع میان افراد، بـین سـازمان هـا و مـدیریت نیروهـا و نهادهـای منطقـه ای و جهانی ؛ - پویایی محیط و تغییر تعاملات میان بازیگران و نهادها؛ - عقلایی کردن نقش دولت ؛ 1.
سیاهه اجرای شـرایط یادشده در ارتباط با حکمرانی خوب ، شامل عناصر زیر است : - وجود ابزارهای مؤثر جهت تضمین بیان دموکراتیک ارادة شهروندان ؛ - وجود بیش از یک حزب در سطح کشور؛ - مخفی بودن رأی های داده شده ؛ - وجود ممنوعیت های قانونی بر اعمال رویه های غیردموکراتیک درفرآیند انتخابات ؛ - نبود قانون حکومت نظامی و اقدامات مشابه در زمان انتخابات ؛ - آزادی افراد در بیان عقاید سیاسی ؛ نتیجه اینکه فرآیند انتخابات ، باید به گونه ای باشد کـه حکمرانـی خـوب و حـق بنیـادی مـشارکت 1 شهروندان از طریق بیان آزاد اراده انتخاب کنندگان فراهم گردد."