Abstract:
نهج البلاغه سخنان نفیس و گهربار امیر مومنان علی ع است، از زمان نگارش آن توسط سید رضی در نیمه دوم قرن چهارم مورد توجه بسیار زیاد دانشمندان و عالمان حوزه های مختلف علوم اسلامی قرار گرفت. از این دریای معارف اهل بیت شاید بیشترین بهره را ادیبان و متکلمان برده، و از سویی دیگر فقیهان و مخصوصا پیشینیان از آن ها کمتر به این کتاب ارزشمند در اثبات مطالب فقهی استناد کرده اند. گویا دلیل اساسی این بی مهری فقیهان به نهج البلاغه آن است که سید رضی سلسله سند را در نهج البلاغه حذف کرده؛ از این رو احادیث آن بنابر اصطلاح حدیث پژوهان مرسل نامیده می شود و در اثبات گزاره های فقهی قابل استناد نیست.
اما آیا واقعا متصل نبودن اسناد در نهج البلاغه می تواند دلیل محکمی برای تمسک نکردن به آن باشد؟! به عبارت دیگر آیا راه یا راههایی برای صحت استناد به آن وجود ندارد؟ به نظرما چنین راههایی وجود دارد و در این پژوهش بر آنیم که تمامی شیوه هایی راکه در صحت اسنتاد به نهج البلاغه گفته شده و یا می تواند گفته شود مورد بررسی قرار داده و درجه تمسک به آن را به عنوان یکی از منابع فقه شیعه ارزش گذاری نماییم و برای رسیدن به این مهم بیشتر منابع فقهی و یا غیر فقهی که امکان مطرح شدن موضوع در آن وجود داشته است مورد مطالعه قرار گرفته است.
Machine summary:
"محقق خوئی را نیز میتوان از پیروان این نظریه به شمار آورد، آن جا که در مورد مرسلات سید رضی میگوید: «و مرسلاته - کمسنداته - حجة عند الأصحاب علی أن خطب النهج لا ریب فی صدورها من مولانا أمیر المؤمنین(، ولم یسمع من أحد التردد فی صدورها عنه، وعلق علیها جماعة من فضلاء العامة والخاصة، ومتونها أقوی القرائن عند أهل البلاغة لصدورها عنه وصحة سندها، وبالجملة: لا ریب فی صحة سندها، بل هو منقول عنه( بالاستفاضة، ان لم نقل بکونها متواترة» (حسینی جلالی، 1380، 9)؛ مرسلات سید رضی همانند مسنداتش نزد اصحاب حجت است، علاوه بر این که خطبههای نهج البلاغه، هیچ شکی در صادر شدنش از امیر المؤنین( نیست و هیچ شخصی در این مسأله شک نکرده است و گروهی از عالمان شیعه و سنی، نوشتههایی نسبت به نهج البلاغه دارند و متون احادیث آن قویترین نشانه است نزد صاحبان بلاغت، بر صدور روایات نهج البلاغه از امام( و درست بودن سند آن و به اختصار باید گفت: هیچ شکی در درستی سند آن وجود نداشته، بلکه اگر نگوییم آن احادیث به حد تواتر از امام گزارش شده است، باید گفت به صورت مستفیض منقول است."