Abstract:
پژوهش سلامت قلب از دیدگاه صحیفة سجادیه با هدف رسیدن به قلبی سلیم به استناد تحلیل متن ادعیه این کتاب شریف و با استمداد از آیات قرآن کریم و روایات معصومین علیهم السّلام تدوین شده است. به نظر میرسد ادعیة صحیفه سجادیه به دنبال بیان راه هایی برای رسیدن به سلامت قلب است. امام علیه السلام با ذکر عظمت الهی، با راهکارهایی هم چون پالایش قلب از رذائل اخلاقی، زدودن زنگار معاصی و خالی کردن دل از محبت دنیا و مشغولیت به اغیار، راه رسیدنبه محبت خدا و سلامت قلب را بیان میکند.
قلب شریفترین عضو وجودی انسان و مترادف روح و نفس است. سلامت قلب نیز قرار داشتن دل در مسیر
مستقیم و دور بودن آن از آفات ظاهری و باطنی است. بر اساس ادعیة صحیفة سجادیه مواردی چون محبت دنیا، مشغولیت به ذکر اغیار، سیطرة شیطان برقلب و رذایل اخلاقی، مواردی هستند که موجب ریزش و تباهی قلبمیگردند. از سوی دیگر نفرت از گناهان، تقوای دل، طهارت قلب به وسیلة قرآن، فراغت دل برای محبت یار و سلامت دل با ذکر خداوند، عوامل رویش و پویایی قلب هستند. ذکر خداوند که هدف عبادات است دلها را صفا میبخشد و آمادة دریافت تجلیات حق مینماید. از طرفی یاد او ابزار تکامل و رمز خودسازی است؛ شاید بدین جهت باشد که امام علیه السلام سلامت قلب را در کنار ذکر عظمت الهی از خداوند متعال میخواهند.
Machine summary:
"علاوه بر این دعا، امام سجاد( در فرازهای مختلف و دعاهای گوناگون صحیفة سجادیه برای پالایش از رذایل اخلاقی و آراستن دل به فضایل، درخواستهایی از پیشگاه خداوند متعال دارد، از جمله در دعایی میفرمایند: «و ارزقنی سلامة الصدر من الحسد»(صحیفة سجادیه، دعای22)؛ و سینهام را از بیماری حسد سلامت ده.
به گفتة برخی علما زمانی که خداوند نعمتی به برادرت عطا کند، اگر زوال آن را بخواهی حرام است که در قرآن کریم نیز این نوع حسد مذموم شمرده شده است: «أم یحسدون الناس علی ما آتاهم الله من فضله»(نساء/54)؛ یا اینکه نسبت به مردم به آنچه خدا از فضلش به آنان بخشیده حسد میورزند؟و اگر مانند آن را برای خود بخواهی، این غبطه و منافسه است و حرام نیست: «و فی ذلک فلیتنافس المتنافسون»(مطففین/26)؛ مشتاقان باید برای این (نعمتهای بهشتی) بر یکدیگر پیشی گیرند(حسینی مدنی، 1427، ج3، ص524-525).
ج. طهارت دل با قرآن قلب انسان، این لطیفة ربانی که شریفترین عضو وجودی اوست، همانند آینهای است که انوار الهی را در خود منعکس میکند و وظیفة اصلیاش خداجویی و خداخواهی، گام برداشتن در مسیر تکامل و رسیدن به حق است؛ به همین دلیل این موجود ارزشمند و این عنصر ذاتا مطهر، میبایست همیشه پاک و سلامت باشد تا بتواند وظیفة خود را به خوبی انجام دهد.
یاد حقیقی و ذکر واقعی ذکر قلبی است و اینکه خداوند در قلب فرد حاضر باشد، این چنین فردی از ارتکاب گناه و معاصی بیم دارد چرا که خود را در محضر خالق و محبوبش میبیند."