Abstract:
اذان شعاری الهی است و ترسیمگر جهت و برنامة زندگی افراد که در اوقات شرعی از فراز منارههای مساجد (پاکترین و مقدّسترین اماکن روی زمین) روح و جان خداجویان را معطّر نموده و آنان را به سوی مبدا و قبلة آمال جهانیان رهنمون میشود. اذان تاکیدی است بر این حقیقت که رمز سعادت، نماز است. البته نمازی همراه با ولایت. واضح و مبرهن است که شیعیان هرگز در اذان تحریفی ایجاد نکردهاند و عبارت «اشهد انّ علیّا ولیّ الله» را به عنوان جزئی از ایمان و ولایت از روی حبّ و دوستی و بیعت در اذان میگویند. ادب مسلمانی ایجاب میکند که اذان را هم مثل سایر عبادات با حفظ همة آداب و شرایطش به جای آورد تا به نحو موثّر موجب ترغیب مومن به ادای فریضة نماز مقبول درگاه الهی گردد.
Machine summary:
"پس میتوان گفت: از حیث معنوی اولا، اذان متأثر از زمان و مکان خویش است؛ زیرا قداست و معنویتی که اوقات شرعی و هنگامههای نماز برای نیایش با معبود و استعانت از قدرت بیکران او دارند در تعیین وقت اذان برای فراخوانی به این مهم دخیل بوده و همچنین پاکی و ارزش والایی که اماکن مذهبی خاصه مسجد در روی زمین دارد به گونهای که میتواند انسان عابد نمازگزار و با اخلاص را از فرش به عرش تعالی سوق داده و در سیر عروج وی به ملکوت سرعت بخشد، در اذان هم تأثیر گذاشته و باعث شده جهت جلب توجه بیشتر قلوب جذابیت و اثر بخشی بیشتر اذان، آهنگ آن از فراز منارههای مساجد بر فضای شهر طنینانداز شود.
اشکال اول: آیا طرح شهادت به ولایت حضرت علی و حضرت زهرا در اذان و اقامه و یا اذانهای عمومی از موارد بدعت در دین نیست؟ چرا که هنگام نزول اذان و در زمان پیامبر اکرم مطرح نبوده و حتی از ائمة شیعه هم احادیث زیادی موجود است که این مطلب را تأیید میکند از جمله حدیثی که از امام صادق در وسائل الشیعة شیخ حر عاملی در جلد چهارم کتاب الصلاة - ابواب اذان و اقامه باب 19، ص 644 حدیث نهم آمده و حضرت متن کامل اذان را بدون دو عبارت فوق ذکر کردهاند وانگهی اگر بنا باشد که به حضرت زهرا شهادت دهیم پس باید به تمام یازده تن امام دیگر هم شهادت دهیم؟آیا این اضافهها از موارد بدعت و تحریف اذان محسوب نمیشوند؟(حسن زاده آملی، بیتا، ص 32) پاسخ اشکال اول: ما شیعیان این شهادت را جزئی از فصول اذان و واجب در آن نمیدانیم بلکه به عنوان جزئی از ایمان و به نیت جواز و رجاء برای قبولی میگوییم اگر به عنوان جزئی از اجزاء و به نیت وجوب در اذان باشد، بدعت در دین محسوب میشود."