Abstract:
کالبدشکافی ساختار قدرت درعراق نوین، حاکی از اهمیت انتخابات پارلمانی است؛ به گونه ای که می توان گفت کم و کیف شکل گیری توزیع قدرت در دولت آتی از نحوه چینش کرسی ها در پارلمان متاثر است.
اولین انتخابات پارلمانی مقطع پساداعش و چهارمین مرحله آن در مقطع پساصدام، در فضایی متلاطم نظیر: بلند نمودن پرچم استقلال طلبی از سوی اکراد، ورود اهل سنت به شرایط خاص دوران بازسازی جغرافیای خود، واگرایی های فزاینده میان طیف شیعی و خیز برداشتن حوزه عربی برای گسترش تعاملات با عراق وهمچنین «اندیشه بازگشت نیروها از سوی آمریکا» برگزار شده است، از این رو، بازیگری در این دوره چه در بعد داخلی و چه در بعد خارجی متفاوت تر از گذشته می باشد.
به نظر می رسد علیرغم چالش های جدی زیربنایی در خصوص نظام سیاسی عراق، مطالبات افکار عمومی در این دوره به جای سوق یافتن در راستای حل این چالش ها و گزینش «گفتمان های سیاسی مطلوب در راستای حل و فصل آنها» به سمت حل چالش های روبنایی و مطالبات فوری تر، ملموس تر و عمومی تر نظیر «خدمات رسانی» و «مبارزه با فساد» حرکت کرده است؛ هر چند این دو نوع چالش، نتیجه موضوع «سهمیه بندی» در ساختار قدرت می تواند باشد، لیکن ترجیح مطالبات فوری از سوی جامعه و حمایت مرجعیت از این مطالبات، نتایج انتخابات این دوره را متفاوت از پیش بینی های اولیه رقم زده است، که در مقاله حاضر ضمن بررسی این موضوع، تلاش می شود آموزه ها و تجربه های آن نیز مکتوب گردد.
Machine summary:
(العنبکی، 2013: 48ـ 47 با تصرف) البته نکته مهمتری نیز در این راستا وجود دارد و آن، همانا گفتمانهای انتخاباتی ائتلافها و جریانهای سیاسی پیروز در انتخابات است که آنها را نیز باید مطمح نظر قرار داد؛ چرا که گفتمانهای مطرح پیش از انتخابات، این قابلیت را دارند که به درک ما از ترکیب و نحوه شکلگیری حکومت آینده و حدود و ثغور آن به علاوه نقش و حضور طیفهای مختلف قومی ـ مذهبی در آن، شکل بخشند؛ به عبارت بهتر در هر گفتمان انتخاباتی معنای کلمات، اصطلاحات، گفتارها، رفتارها، اعمال و نهادهای شکل گرفته، با توجه به بافت کلیای که در چارچوب آن اتفاق میافتند، قابل درک و فهم هستند.
گفتمانهای انتخاباتی 2018 عراق از آنجایی که حاکمیت در عراق پساصدام هم براساس قانون و هم براساس رویههای ایجاد شده، با محوریت شیعیان بوده است، معمولا راهکارها برای عبور از مشکلات و چالشهای حاکمیت، نیز اغلب از سوی همین طیف عنوان گردیده و بر این اساس در میان جریانهای اسلامگرا و غیراسلامگرای شیعی، در انتخابات پارلمانی 2018 ـ علیرغم گذشت بیش از 15 سال از تولد نظام سیاسی مستقر نوین ـ گفتمانهای متعدد، مختلف و گاه رقیبی شکل گرفت، که بررسی مهمترین آنها در اینجا ضروری مینماید.
البته آنچه مسلم است اینکه به نظر میرسد مشکل و چالش زیربنایی عراق، همان است که در «گفتمان اکثریت سیاسی» نوری مالکی و عبور از سهمیهبندیها در ساختار قدرت مطرح شده است، ولی همانگونه که پیشتر علل عمومی عدم اقبال افکار عمومی به دو گفتمان مهم بیت شیعی را بیان کردیم، باید در ادامه، علل عدم اقبال افکار عمومی به این موضوع را بیشتر بررسی کنیم؛ به گونهای که همین مقوله خود جزو مهمترین آموزة انتخابات پارلمانی 2018 عراق نیز به شمار میرود.