Abstract:
این مقاله با نگاهی سبک شناسانه به بررسی مهمترین خصوصیات زبانی و فکری روزنامه اختر میپردازد. روزنامه اختر به گواه پژوهشگران حوزه تاریخ و روزنامه نگاری ایران مانند محمد علی تربیت، یحیی دولت آبادی، احمد کسروی، ناصرالدین پروین و ادوارد براون، یکی از موثرترین و بانفوذترین روزنامه های عصر قاجار است که به عنوان نخستین روزنامه منظم فارسی زبان خارج از ایران در خاک عثمانی منتشر میشد. در پاسخ به سوال اصلی پژوهش که همانا یافتن مهمترین ویژگیهای زبانی و فکری روزنامه اختر است و به عنوان خلاصه پژوهشهایی که این مقاله حاصل آن است، میتوان گفت مهمترین ویژگی زبانی «اختر» سهم پررنگ آن در وارد کردن لغات غیر فارسی- عمدتا ترکی، فرانسوی و انگلیسی - به خصوص لغات مربوط به سیاست و قانون و مجلس، به گستره نثر فارسی است؛ و بارزترین خصوصیت فکریش، ترویج اندیشه های روشنفکران از وطن رانده شده ایرانی در زمینه آزادی خواهی، عدالت طلبی و قانون مداری است. پرداختن مستمر به ارزش و اهمیت «زن» و نقش مهم او در پیشرفت و تعالی جامعه و خانواده نیز از اهم مطالب این روزنامه است.
Machine summary:
روزنامة اختر به گواه پژوهشگران حوزة تاریخ و روزنامه نگـاری ایـران ماننـد محمد علی تربیت ، یحیی دولت آبادی ، احمد کسروی ، ناصرالدین پروین و ادوارد براون ، یکی از مؤثرترین و بانفوذترین روزنامه های عصر قاجار است که به عنوان نخستین روزنامة منظم فارسی زبان خارج از ایران در خاک عثمانی منتشر میشد.
در پاسخ به سوال اصلی پـژوهش که همانا یافتن مهمترین ویژگیهای زبانی و فکری روزنامة اختر اسـت و بـه عنـوان خلاصـة پژوهشهایی که این مقاله حاصل آن است ، میتوان گفت مهمترین ویژگی زبانی «اختر» سهم پررنگ آن در وارد کردن لغات غیر فارسی - عمدتا ترکی ، فرانسوی و انگلیسی - به خصـوص لغات مربوط به سیاست و قانون و مجلس ، به گسترة نثر فارسی است ؛ و بارزترین خصوصیت فکریش ، ترویج اندیشه های روشنفکران از وطن رانده شدة ایرانی در زمینـة آزادی خـواهی ، عدالت طلبی و قانون مداری است .
این روزنامـه در دوره ای طـولانی در ٤ تا ٨ صفحه با چاپ حروفی (سربی )انتشار مییافت ؛ اما این که بسـیاری از منـابع ، ایـن روزنامه را اولین روزنامة فارسی با چاپ حروفی نوشته اند درست نیست ؛ «زیرا پیشتر اینـدیا گازت و مجلس مذاکرة علمیة چاپ کلکته و شماره هایی از ایـران در سـال ١٢٩١ق بـه آن طریق چاپ شده بودند.
١- بررسی مهم ترین ویژگیهای زبانی روزنامة اختر ١-١ خصوصیات رسم الخطی و دستوری ١-١-١- رسم الخط الف - ابقاء «ه » بیان حرکت در موارد مختلف از جمله هنگام جمع بستن کلمات با «ان » جمع و نیز ساختن اسم مصدر: - «یکی هم فقرة فقرا و بیچاره کان است که از شهر لندن مقیاس انرا بایـد کرفـت » (اختر، س٥، ش٣، ص٢٣).