Abstract:
به وجود آیات مدنی در سورههای مکّی و آیات مکّی در سورههای مدنی آیات مستثنیات گفنه میشود. ده آیه از آیات سورة أنعام در ردیف آیات مستثنیات قرار گرفته است اما بر اساس روایات ترتیب نزول میدانیم که سورة أنعام مکّی است و روایتی مبنی بر نزول پیوستة آیات وجود ندارد. در این تحقیق آیات مستثنیات سورة أنعام بررسی و ریشهیابی شده و به این نتیجه رسیده است که از اسباب نزولهای جعلی و خلط میان ملاکهای مکی و مدنی و معنای لغوی و اصطلاحی برخی فقرات آیات و نیز بعضاً بر اساس ذوق و سلیقه شخصی، مسئله آیات مستثنیات این سوره زاده شده است. در ادامه با استفاده از ارتباط ظاهری و محتوایی بین آیات و نقد روایات اسباب نزول و بررسی مفهوم حقیقی فقرات آیات این نتیجه به دست آمده است که سورة أنعام یکپارچه در مکّه نازل شده و آیات مستثنیات در این سوره جایگاهی نداشته و در طول تاریخ تفسیر با اجتهاد نادرست مفسّران به وجود آمدهاند.
Exceptional verse is a term used to refer to the existence of the Medinan verses in Meccan sūras and vice versa. Ten of the verses in sūrat l-anʿām are enumerated as exceptional. Although sūrat l-anʿām is considered Meccan based on the narratives indicating the revelation order of the sūras, the Medinan nature of these ten verses cannot be ensured based on certain other narratives indicating the continuous revelation of the verses in the Holy Quran. The present study tries running a root-finding research on the exceptional verses in sūrat l-anʿām and concludes that these exceptional verses have come to existence based on some fake revelation means and blending of the Meccan and Medinan verses’ criteria and the literal and common meaning of some examples of the verses and considering the personal taste of the verses. Next, the apparent and contextual relationships of the verses are used and the narratives indicating the revelation means are criticized and the real meaning of the case verses will be investigated to come to the result that the whole sūrat l-anʿām has been revealed in Mecca hence the statements about the exceptional verses therein are revoked. It will be also figured out that these exceptional verses in sūrat l-anʿām have come about in the course of interpretation history through incorrect exegesis of the interpreters.
Machine summary:
عوامل پیدایش آیات مستثنیات سورة أنعام از آنجایی که معتبرترین روش در تعیین مکی و مدنی روش نقلی است، نمیتوان برای اجتهاد مفسران در تعیین آیات و سورههای مکی و مدنی اعتبار زیادی قائل شد، کمااینکه پیدایش آیات مستثنیات سورة أنعام عللهایی دارد که با اصول و مبانی و اعتقادات شیعه در تضاد است؛ از جمله اعتباربخشی به روایات سبب نزولهایی که صحابة پیامبر اکرم(ص) در سلسله سند آنها هستند به جهت عادل شمردن صحابه در نزد اهل سنت، با کنکاش در آیات مستثنیات سورة أنعام میتوان نتیجه گرفت که اسباب نزول جعلی، خلط میان معیارهای تعیین مکی و مدنی و نیز خلط میان معنای لغوی و اصطلاحی و بعضا بر اساس ذوق و سلیقة شخصی آیات مستثنیات این سوره به وجود آمده است.
زیرا زکات واجب در مدینه تشریع شده است و برخی از مفسران به جهت حل تناقض(نزول سورة أنعام در مکه و تشریع زکات واجب در مدینه) این آیه را مستثنی کردهاند، درحالیکه بر اساس روایات صحیح از امامان معصوم(ع) و سیاق آیات میتوان نتیجه گرفت که عبارت «آتوا حقه یوم حصاده» بر صدقه و کمک مالی دلالت دارد که صاحب محصول باید در هنگام جمعآوری محصول به نیازمند بدهد و ربطی به زکات واجب ندارد.