Machine summary:
زبان با همۀ ظرافتهای خود برای بیان فکر و قانع کردن همه جانبۀ طالبان مبادلۀ افکار، از تمامی وسایل واسطه ماهرانه استفاده میکند؛و این شرط اساسی پیشرفت اصول و قالبهای واژهسازی به شمار میرود.
تدقیق و تحلیل کلمههای مرکب تابع،نشان میدهد که آنها در ابتدا از عبارههای«سنتکسسی»تشکیل یافتهاند و اصول اساسی کلمهسازی سبب شده است که عالمان آن را نحوی بنامند.
در زبان تاجیکی در اساس این قالب اسمهای خاص،از جمله نام شخص ساخته شده است.
این قالب کلمهسازی در اسمهای خاص و نام شخص زیاد است.
بدین سبب، کلمههای اورنگ زیب،نیک مرد،گلاب،سرپست،دلشاد،سرود خوان، تنبور نواز،هیکل تراش،غوراندیش،خلوت خانه،آلوفته پیر،زیبا صنم، پیر سگ،کتاب،آبرو،که دانشمندان به قالب نسبت دادهاند،با این شیوه ساخته نشدهاند،آنها محصول قالبهای کلمهسازی دیگری میباشند،و حتی میتوان از ترکیب مورفولوژی و جزء اساسی کلمه به آن پی برد.
شکل راسته این است که از عبارۀ اضافی بندک ا،ساقط شده،عباره بیهیچ گونه تغییری در جزءها به کلمۀ مرکب مبدل میشود:پست دمبه پوست (1).
جزء اساسی این کلمههای مرکب«صاحب»میباشد،که از زبان عربی اقتباس شده است،و اصلا صفت فعلی است که به کلمۀ سیر(زیاد)معنا تبدیل یافته است.
اما این قالب به مرور زمان تغییر یافته،به عنوان صفت جزء تابع،در کلمههای تاجیکی نیز استفاده شدهاند،در این قالب اسم نیز ساخته شده است.
جهت دگر خاص کلمههای مرکب با جزء صاحب این است که آنها شخص مالک چیزی و یا صفت آن را بیان میکنند.
این کلمه به معنای دوم تنها در شکل عباره میآید:«بابای من و بابای هاشم هم سالند»ولی به معنای اول به اسم خاص وصل میشود و به صورت کلمۀ مرکب نیز میآید:بابا هاشم.
معلوم است که زمینۀ اساسی کلمههای مرکب قالب مذکور عبارههای اضافی به شمار میروند.