Abstract:
کتاب ترجمه رساله قشیریه از امام قشیری از امهات و مراجع آثار عرفانی در قرن پنجم هجری است. در مقالة حاضر، این اثر از حیث رویکردها و رهیافتهای کلی و کلان، در شیوه گردآوری و دریافت حقایق و تحلیل و ارزیابی و دفاعاز اطلاعات و دادهها، معرفی، دستهبندی و تحلیلروششناسی میشود.با بررسی حاضر که به شیوة توصیفی-تحلیلی انجام گرفته، معلوم شده است که مصنف در تدوین و نگارش رسالهو برای رسیدن به اهداف تعلیمی-عرفانی خود،از روشها و رهیافتهایاهل کلام، رهیافتهای اهل حدیث، رهیافتهای عرفانی و حتی از رهیافتهای فقهی بهرهمیجوید.
اهداف عمدة قشیری در نگارش رساله بیشتر دفاعی و آموزشی است، یعنی آشکارسازی پیوند شریعت و طریقت و تبرئه اهل تصوف از اتهامات، و اثبات اعتقاد این طایفه به اصول عقاید، و نیز آموزش اصول و مبانی و آداب و اصطلاحات اهل تصوف به مخاطبان از سالکان و مریدانیا عموم خواهندگان.
Analysis science of method or methodology is used in different meanings and purposes and in different sciences by the researchers. One of the meanings is recognition science of researchapproaches in different sciences. The subject which is more intended in this article is the meaning of methodology that means presentation ofGhashirie's method (way, approach, attitude), and description, classification and analysis of his methods in collection and analysis and defense of data and claims in the book "Ghashirie's Thesis".
Machine summary:
اهداف عمدة قشیری در نگارش رساله بیشتر دفاعی و آموزشی است، یعنی آشکارسازی پیوند شریعت و طریقت و تبرئۀ اهل تصوف از اتهامات و اثبات اعتقاد این طایفه به اصول عقاید و نیز آموزش اصول و مبانی و آداب و اصطلاحات اهل تصوف به مخاطبان از سالکان و مریدان و عموم خواهندگان.
بهصورت موردی و برای نمونه میتوان دربارة کتاب رسالة قشیریه یا قشیری این سؤالات روشی را طرح کرد و دربارۀ جوانب و اجزا و ابعاد مختلف آن تحقیق و تحلیل روششناسی کرد: ـ روشهای تحقیق (رسیدن به حقیقت) در کتاب رساله کدام است؟ (ازحیث شیوة دریافت و ابزار دریافت و گردآوری اطلاعات و دادهها و یا شیوة چینش، پردازش و ارائۀ مطالب و یا شیوة فهم، نقد، و داوری آنها) ـ شیوههای خاص انشا و نگارش در تدوین و پرورش و ارائۀ مطالب در کتاب رساله کدام است؟ 3.
قشیری اگرچه در برخی موارد آرا و اقوال را تفسیر و یا نقد میکند، اما هدف اصلی او معرفی تصوف و آموزههای آن است و با استفاده از توصیف از عقاید آنها جانبدارانه دفاع میکند و اهل تصوف را تبرئه میکند.
قشیری در رساله مسائل کلامی را براساس اعتقادات اشاعره تفسیر و بیان میکند، اما شیوۀ او به این صورت است که مسائل را ازدیدگاه و زبان بزرگان تصوف بیان میکند تا به هدف خویش، که استدلال بر درستی و اثبات اعتقاد آنان در موضوعات و مسئلههای اصولی است، نائل شود و علاوهبرآن اعتقادات اهل تصوف و دیدگاههای خاص آنان را نیز در این زمینه بیان کرده باشد؛ چنانکه خود او میگوید: «اندرین حکایتها دلیل است.