Abstract:
یکی از منابع آگاهیدهنده پیرامون مشکلات جامعهٔ عصر قاجار، سفرنامههای رجال این عصر استکه در این میان سفرنامههایی که در مسیر سفر به قلمرو قفقاز و عثمانی نوشته شده اهمیت بیشتری پیدا میکند چرا که سفرنامهنویس از راه مقایسهٔ جامعه ایران با این جوامع پی به بسیاری از حقایق پیرامون جامعه خویش برده و آنها را در سفرنامهاش انعکاس دادهاست.
این مقاله با روش توصیفی و با تکیه بر سفرنامههای رجال عصر قاجاریه به دنبال بررسی مهمترین موانع پیشرفت جامعهٔ این عصر از دید سفرنامهنویسان رجال قاجاری است و دستاوردهای تحقیق نشان میدهد که عقب ماندگی ایران در علوم و صنایع مدرن، عدم آموزش نوین در مدارس، عدم تساهل مذهبی در میان مردم ایران و عدم حمایت حکومت و کارگزاران حکومتی از مردم مهمترین موانع پیشرفت انعکاسیافته در سفرنامههای این عصر است.
Machine summary:
موانع پیشرفت جامعهٔ عصر قاجار از دید سفرنامههای رجال عصر قاجار میترا سعادت تاریخ دریافت: ۱۲/۱/9۷ تاریخ پذیرش: ۲۲/۲/9۷ چکیده: یکی از منابع آگاهیدهنده پیرامون مشکلات جامعهٔ عصر قاجار، سفرنامههای رجال این عصر استکه در این میان سفرنامههایی که در مسیر سفر به قلمرو قفقاز و عثمانی نوشته شده اهمیت بیشتری پیدا میکند چرا که سفرنامهنویس از راه مقایسهٔ جامعه ایران با این جوامع پی به بسیاری از حقایق پیرامون جامعه خویش برده و آنها را در سفرنامهاش انعکاس دادهاست.
در بررسی پیشینهٔتحقیق، آبراهامیان در کتاب ایران بین دو انقلاب، کاتوزیان در کتاب دولت و جامعه در ایران، علی اصغر شمیم در کتاب ایران در دورهٔ سلطنت قاجار، حسن علیزاده در پایاننامهٔ گفتمان عقبماندگی در ایران دوره قاجار هر کدام به سهم خویش به بررسی مشکلات و موانع پیشرفت جامعهٔ قاجار پرداخته بودند اما سفرنامههای رجال آن عصر را در کنار سایر منابع مورد بررسی قرار داده بودند و تنها بر آنها تکیه نکرده بودند.
نتیجهگیری: یکی از منابع آگاهسازی مردم نسبت به مشکلات جامعه خویش در عصر قاجار، سفرنامههای رجال عصر قاجار است که در سیاحت از مناطق خارج از ایران، پی به بسیاری از مشکلات جامعه خویش برده و آنها را در سفرنامههای خود انعکاس داده بودند و این امر از راه مقایسه وضعیت دو جامعه ایران و سایر جوامع بدست میآمد مهمترین مشکلات جامعه ایران از منظر سفرنامهنویسان قاجاری، نبود صنایع مدرن غربی برای به کار انداختن اقتصاد کشور و آسایش مردم، عدم حمایت از افراد فرهیخته جامعه و طرد آنها از جامعه و حمایت نکردن اقشار مختلف مردم از آموزش نوین در مدارس، عدم تسامح مذهبی در میان ایرانیان که همیشه منجر به کشمکشهای فرقه ای میشد و عدم حمایت حکومت از مردم ایران در عرصههای مختلف عنوان شده بود.