Abstract:
طبیعت وقتی تکامل مییابد، از حالی به حال دیگر تغییر میکند؛ دانه به سبزه، بعد به درخت و سپس به یک محصولی تکامل مییابد. شهید بلخی برای تکامل جامعه بشری خصوصا افغانستان بر اصل فلسفی تحول اساس تکامل است، تاکید ورزید. این پژوهش بهمنظور تبیین نظریه شهید بلخی در سه محور عمده تحول فرهنگی، اجتماعی و سیاسی تدوین شده است. تحول فرهنگی با رنج، محنت و توسعهی مرزهای علم و دانش، در اثر تغییر و تحول در اخلاق و آداب انسانی، صورت میپذیرد. تحول اجتماعی با اصل عدالت اجتماعی، وحدت اسلامی، وحدت ملی و نفی هرگونه تبعیض در جامعه تحقق مییابد. تحول سیاسی با اصل همدردی و درک متقابل و توسعهی متوازن سطوح مدیریت در امور اداره کشور قابلاجرا خواهد بود. درنهایت تحول در این سه حوزه، مدنیت و تکامل بشری را در پی دارد.
Machine summary:
ایشان بر این باور است که اگر کشورها و ملل جهان بخواهند مترقی و پیشرفته شوند، باید در سطح علم و حکمت خود تغییر و تحول ایجاد کنند.
( بلخی، 1389:ش64/ 31) شهید بلخی تحول درونی را عامل تحول بیرونی و در سطح جامعه دانسته و معتقد است که از راه تحمل سختیها، خودسازی و درک دیگران، میتوان تحول را در خود و دیگران ایجاد نموده و انسان خاکی را به تعالی و تکامل سوق داد.
شهید بلخی باور دارد برای تحول سیاسی و به بارنشستن انقلاب اجتماعیـ سیاسی که پیشرفت و تکامل در کشور را در پی داشته باشد، باید نزاع و اختلاف را در جامعه کنار گذاشت.
» (علامه بلخی، 1389:ش64/ 31) وی جهت تحقق تکامل اجتماعی، معتقد به اصل وحدت اجتماعی و وحدت اسلامی است، و تأکید میکند که افراد جامعه باید همرأی و همدل باشند و از درد و رنج همدیگر باخبر بوده و برای امنیت و رفاه همدیگر صمیمانه تلاش کنند.
اینجاست که شهید بلخی تحول سیاسی را برای تکامل جامعه ضروری میداند.
ایشان نمونهی تحول و انقلاب سیاسیـ اجتماعی را چنین برمیشمارد: «سالها با بیدادگری و بیقانونی مبارزه کردهام امروز در کشور عزیز ما دین و مذهب کاملا آزاد است، مذهب جعفری پرچم خود را بلند کرده است.
شهید بلخی بر این باور است، اگر حاکمان و دستگاه سیاسی جامعه، دچار فساد و استبداد باشد، برای خروج از عقبماندگی جامعه باید ارکان سیاسی چنین حکومتی تحول و تغییر یابد، تا به پیشرفت و ترقی برسد.