Abstract:
با نگاه به آثار شیخیه، خصوصا آثار موسسان اصلی شیخیه (شیخ احمد احسائی و سید کاظم رشتی) رگههایی از غلو، از سوی آنان در اصول پنجگانه دین به چشم میخورد که بستر مساعدی برای دیگر اعتقادات آنان شده است. این فرقه، به عنوان یکی از فرقههای غالی منتسب به امامیه، به تبع رهبران اصلی خود، با ادعای محبت امامان علیهم السّلام، علل اربعه آفرینش، مبدا پیدایش هستی، عین اسما و صفات خداوند و محال مشیت پروردگار بوده و بر این باورند و که خداوند پس از خلقت عالم، تدبیر امور آفرینش را به حضرت امیر علیهم السّلام تفویض کرده است. برهمین اساس، بعضی از اعتقادات این فرقه، از سوی عالمان امامیه، «غلو» عنوان شده است.
این مقاله با روش کتابخانهای، پس از بررسی مقامات ائمه اطهار علیهم السّلام در آثار شیخ احمد احسائی و سید کاظم رشتی، با استفاده از قرآن کریم و آثار معتبر روایی امامیه و اثبات صحت انتساب غلو به این دو رهبر شیخی، در صدد نقد این ادعا برآمده و اثبات کرده است که نه تنها خلقت و آفرینش، از صفات انحصاری پروردگار است، بلکه هیچگاه اهل بیت علیهم السّلام خود را خالق ندانستهاند و حتی ایشان همواره با تبری از معتقدان به ربوبیت و خالقیت غیر خدا، خود را بندگانی خاضع و فروتن در مقابل خداوند، به مردم معرفی کردهاند.
Machine summary:
این فرقه، به عنوان یکی از فرقههای غالی منتسب به امامیه، به تبع رهبران اصلی خود، با ادعای محبت امامان نور(، در حق ایشان دچار گزافهگویی شده، معتقدند ائمه اطهار(، علل اربعه آفرینش، مبدأ پیدایش هستی، عین اسما و صفات خداوند و محال مشیت پروردگار بوده و بر این باورند که خداوند پس از خلقت عالم، تدبیر امور آفرینش را به حضرت امیر( تفویض کرده است.
در ذیل به اهم اعتقادات ایشان اشاره میشود: الف) ائمه(، علت تامه وجود هستی احسائی مکررا، اهلبیت عصمت( را با این عنوان که ایشان واسطه ایصال فیض از خالق به مخلوقاتند، شریک خداوند در خلقت دانسته و معتقد است اهلبیت( علت تامه وجودات هستند.
ب) عینیت ائمه( با اسما و صفات الاهی و محال مشیت الله بودن ایشان از دیگر اعتقادات احسائی و رشتی، این است که احسائی، اهلبیت( را عین صفات پروردگار و محل مشیت الاهی میداند.
وی در شرح عبارت «و اکرم انفسکم» از زیارت شریفه جامعه کبیره، این ادعا را در بیانی، چنین به رشته تحریر درآورده است: و مایه تعجب است از او ]=ملا محمد تقی مجلسی، شارح زیارت جامعه=[ از ]قصور در فهم میزان[ کرم اهلبیت(، به معنای سخاوت ایشان که شامل تمام موجودات از جمیع خلائق، بلکه جمیع ممکنات میشود؛ اما چیزهایی که تکوین یافته، به خاطر دلیلی است که قبلا بدان اشاره کردیم که همانا تمام کائنات به چهار علت به وجود آمدهاند: علت اول، علت فاعلی است و جمیع کائنات به ]دست[ اهلبیت( قوام یافتهاند؛ زیرا ایشان، محل حلول مشیت خداوند هستند...