Abstract:
در سالیان اخیر برخی از اندیشمندان مدیریت اسلامی در آثار خود، خواهان استداده از روش اجتهاد
هستند. در این پژوهش تلاش می شود، تصویر جامعی از مفهوم اجتهاد و به کارگیری آن به عنوان یک
روش پژوهش،در دانش مدیریت ارائه شود.روش اجتهاد در مدیریت اسلامی با تکیه بر دو دسته منابع
علمی،یعنی منابع درون دینی و منابع برون دینی،کاربستی را فراهم ساخته است که در عین استفاده از
دانش روز در حوزه مدیریت،از منابع ارزشمند دینی نیز برای اعتلای دانش مدیریت استفاده شود،بر اساس این روش،یک فرآیند نه مرحله ای برای استنباط مدیریت اسلامی ارائه شده است.
Machine summary:
(1393 در تعریف اجتهاد که در لغت به معنـای «سـخت کوشـی» آمـده اسـت (التحقیـق ، ١٣٧٤ ج ٢ «جهد»)، گفته شده است : «تلاشی علمی و روش مند برای استنباط و استخراج حجت بر وظـایف شرعی مربوط به موضوعات و پدیده های فرعی، بر اساس اصول و قواعد و منابع شرعی و عقلـی است » (مطهری، ١٣٨١) یا گفته اند: «نیروی علمی پایدار که به کمک آن بتوان تحصـیل احکـام شرعی کرد».
امروزه بخش قابل توجهی از پژوهش هایی که در دانش مـدیریت و دیگـر علـوم انسـانی صورت میگیرد و از آن به عنوان «تجربه » یا «علم » یاد میشود، از استقراء ناقص و تمثیل بهـره میبرند؛ بنابراین آموزه های تجربی دربردارنده ی «احتمال » هستند نه «یقین »؛ یعنی بیـان کننـده این موضوع هستند که «احتمالا واقعیت چنین است »؛ درحالیکـه اگـر اسـتقراء تـام بـه کـار رود، میتوان با اطمینان گفت : «یقینا واقعیت چنین است ».
اعتبـار و ارزش روش درون دینـی بـه استدلال های عقلی مطرح شده در روش برون دینی است ١؛ به عبـارت دیگـر هنگـامی کـه در روش درون دینی به آیات قرآن کریم و روایات معصومین (س ) استناد میشود، یک پـیش فـرض عقلـی پذیرفته شده است ؛ یعنی ابتدا این موضوع باید روشن و قطعی شده باشد که آیات قـرآن کـریم و گفتار معصومین از فرد حکیم و دانایی صادر شده است که خطـا و اشـتباه در گفتـار یـا کـردار او ممکن نیست و توجه به توصیه او ارزشـمند اسـت .