Abstract:
ها شعرهای عامیانه ای هستند که با لهجه مردم دامغان کاربرد محلی یافته اند. این » روایی «
اشعار بیشتر در مراسم سرور و عروسی از سوی خویشاوندان زن که از منسوبان عروس
و داماد هستند در خوشامدگویی ورود به مجلس سرور و شادباش عروس و داماد
خوانده میشود. رواییها بیشتر در قالب رباعی و در مضامین غنایی است. هدف پژوهش
حاضر، معرفی و تحلیل ساختاری و محتوایی رواییها، با بررسی مناسبتی این اشعار
به منظور معرفی و ثبت آنها بهعنوان مصادیقی از اشعار عامیانه است. برجسته سازی این
اشعار بهسبب اینکه دربردارندة افکار و آداب و رسوم یک منطقه است، میتواند ما را در
شناخت و بررسی سیر تحولات اجتماعی و فرهنگی شهر دامغان یاری رساند. به این
منظور از اشعاری با جمعآوری میدانی و کتاب فولکلور دامغان تالیف محمدعلی طاهریا
استفاده شده است. به طور کلی بررسیهای انجام شده، روایی ها را در دو بخش محتوایی و
ساختاری دسته بندی کرده است. در بخش محتوایی، اشعار در دو بخش محتوای مناسبتی و
واژههای آغازین و در بخش ساختاری، از سه منظر زبان، صور خیال، موسیقی و وزن
تحلیل میشوند.
Machine summary:
مضمون اين اشعار غنايي است و بيشتر شامل آرزوها، خوش آمدها در ستايش عروس و داماد و بستگانشان ، عشق ها، شورها و فراق ها و اعتقاداتي است که به نوعي بيانگر فرهنگ و آداب و رسوم مردم اين منطقه قلمداد ميشود.
«اي مــاه بلنــد بلنــد هــوايي چــه کــنم در و صــدف و گــران بهــايي چــه کــنم گــر مــاه شــوي نگــه بــه رويــت بکــنم گر قبلـه شـوي نمـاز بـه سـويت بکـنم » (راوي: هاجر شاکري ) براي دختري که از راه دور مثلا از مازندران به عروس شدن خانواده اي ميآمد روايي ميخواندند که : «اي دختر حالا بالا تا من بينوم بالاته پيراهن يک لا بپوش تا من بينوم خالاته خود گل و پدر گل و مادر گل و اين همه مل ملاته تماميه مازندران قبالۀ شير باهاته » (راوي: آسيه شاکري ) طلب عمر طولاني براي نوعروس و داماد و ناکام بودن دشمنان از آسيب رساندن به آن ها نيز جزو مضاميني است که در بيشتر ابيات روايي به الفاظ متفاوتي تکرار ميشود.
محتواي بيشتر اين اشعار غنايي و اجتماعي است که واژه هاي مذهبي در آن ديده ميشود.