Abstract:
وقوع رویدادهای ویژه ای در فاصله بین قرن 7 تا 9 هجری توسط برخی علما و اندیشمندان مسلمان، گواه تکوین نوعی تفکر دگراندیشانه و دگرخواهانه است که در مواردی قابل انطباق با حوادث تاریخ اروپا در دوره رنسانس می باشد. در تحقیق پیش رو تاکید بر محرک های مذهبی در پیشبرد یا توقف این نوزایی یا رنسانس است و این پرسش مطرح می شود که وجوه تمایز و تشابه این پدیده فرهنگی-اجتماعی (خاصه در دوره ایلخانی و تیموری) با نمونه غربی آن چیست و علل ناکامی کدام است؟ یافته های تحقیق، حاکی از آن است که "کوتاه مدت بودن جامعه در ایران" ارتباط معنایی با کوتاه مدت بودن رنسانس در آن سرزمین داشته است و
با وجود تلاش های برخی از علمای تاثیرگذار به سرانجامی نرسیده است . بنابر این هدف پژوهش از این تطبیق، ریشه یابی علل ناکامی و کشف خلاء ها ی موجود در س یر تحولات فرهنگی-اجتماعی تاریخ ایران می باشد. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی-تحلیلی خواهد بود.
Machine summary:
در تحقیق پـیش رو تأکیـد بـر محـرک هـای مذهبی در پیشبرد یا توقف این نوزایی یا رنسانس است و این پرسش مطرح می شود که وجوه تمایز و تشابه این پدیده فرهنگی -اجتماعی (خاصه در دوره ایلخانی و تیموری ) با نمونه غربی آن چیست و علل ناکامی کدام است ؟ یافته های تحقیق ، حـاکی از آن اسـت کـه "کوتـاه مـدت بودن جامعه در ایران " ارتباط معنایی با کوتاه مدت بودن رنسانس در آن سرزمین داشته است و با وجود تلاش های برخی از علمای تأثیرگذار بـه سـرانجامی نرسـیده اسـت .
با توجه به اینکه گزاره های قابـل تطبیقـی در این ادوار با آنچه که در اروپای قرن ١٤ تا ١٦ میلادی رخ داد وجـود دارد ایـن پرسـش پـیش می آید که چرا شرق برخلاف غرب از پیله سنتی خود بیرون نیامد؟ برخی محققان بر این باورند که رنسانس در ایران فقط در حد یک بیداری فرهنگی پـی در پی به وقوع پیوسته است .
١ این روحیه باعث می شد طـرف مقابل نیز نظریات خود را تعدیل کند و در نتیجه دیالوگ ها پر بار تـر شـوند؛ چنانکـه در ایـن مناظرات مولانا نظام الدین نیز بسیار از خود ظرفیت نشان داده بود ٢ و اصولا به ایـن دلیـل کـه علمای مکتب حله به مشی تقریب روی آورده بودند اهل تسـنن نیـز منعطـف تـر از قبـل وارد میدان شده بودند و اصطلاحا نوعی پلورالیسم دینی ٣ را در مقاطع خیلی کوتاه ایـن دوره شـاهد بوده ایم .