Abstract:
یکی از مهمترین حوزههایی که موضوعات مربوط به تاریخ اجتماعی در آن تجلی یافته، رمان تاریخی است. در واقع «رمان تاریخی» یکی از مهمترین حلقههای پیونددهنده تاریخ و ادبیات است. اما آنچه بیش از همه این پیوند را نمایان میسازد پرداختن رمان تاریخی به موضوعات تاریخیِ کمتر سیاسی و بیشتر اجتماعی است. یعنی موضوعاتی از قبیل زندگی روزانه مردم عادی، زنان، طبقات روستایی و دهقانان، فلکلور، موسیقی و ... است. از سوی دیگر این موضوعات دقیقاً همان موضوعات مورد پژوهش در تاریخِ اجتماعی است. بنابراین رمان تاریخی بیش از هر گونه تاریخی دیگر، به تاریخ اجتماعی نزدیک است. به دیگر سخن رمان تاریخی، به نحوی تاریخ اجتماعی را در خود بازنمایی میکند. چگونگی این بازنمایی، شاید بیش از هر چیز دیگر در آثار جورج لوکاچ مورد توجه قرار گرفته است. از این رو، مقاله پیش رو تلاش دارد تا بر مبنای دیدگاه لوکاچ، این بازنمایی را که مورد توجه بسیار اندک پژوهشگران تاریخ اجتماعی و ادبیات معاصر واقع شده، مورد تحلیل و بررسی قرار دهد.
Machine summary:
بر اين اساس، در اين پژوهش با مبنا قرار دادن تحليل لوکاچ از رمانهـاي بـزرگ تـاريخي ، تلاش مي شود به اين پرسش اصلي پاسخ داده شود که از نظر لوکاچ چگونه تاريخ اجتماعي در رمانهاي تاريخي بازنمايي مي شود و به ديگر سخن نسبت تاريخ اجتمـاعي بـا رمـان تـاريخي چيست ؟ فرضية اصلي تحقيق نيز بر آن است از نظرگاه لوکاچ، هم تاريخ و هم رمان تاريخي به يکسان متأثر از فضاي بدگماني به سياسـت (تـاريخ از بـالا) در نيمـة قـرن نـوزدهم بودنـد، و بدين سان هر دو به «تاريخ از پـايين » روي آوردنـد، همـان چيـزي کـه بعـدها موضـوع تـاريخ اجتماعي واقع شد.
٣- لوکاچ و رمان تاريخي ؛ تاريخ از پايين با وصف آنچه در سطور پيشين در توضيح تاريخ اجتمـاعي و موضـوعات مـورد توجـه آن آمد، در اينجا بدون ورود به موضوع و تعريف چيستي رمان تاريخي (براي اين منظـور بنگريـد به غلام، ١٣٨١، ٤١-٤٦)، مي خواهيم بدانيم از نظرگاه لوکاچ رمـان تـاريخي تـا چـه ميـزان بـه __________________________________________________________________________ 1- The Cheese and the Worms تاريخ و به ويژه تاريخ اجتماعي (تاريخ از پايين /تاريخ خرد) نزديـک اسـت ؟ قبـل از ورود بـه بحث نظر لوکاچ در اين زمينه بايد گفت در واقع رمان تاريخي بين تاريخ و ادبيات قرار گرفتـه و مي تواند وقايع را با نشاط و تحرک بيشتري، بدون جديت گزارش صرفا تاريخي ، روايت کند و توضيح دهد، مي تواند گذشته را احيا کند و يا شخصيت هاي اصلي يک دوره و يـا جامعـه را بشکافد و در يک کلام به درون آنها راه يابد.