Abstract:
وﺿﻌﯿﺖ ﻧﺎﻫﻤﮕﻮن و ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ زﻣﺎﻧﯽ و ﻣﮑﺎﻧﯽ ﺑﺎرش ﻫﺎ و ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﺑﺎرﻧﺪﮔﯽ ﺳﺎﻻﻧﻪ ﮐﺸـﻮر در ﺣـﺪود 240 ﻣﯿﻠﯽ ﻣﺘﺮ ﮐﻪ ﮐﻤﺘﺮ از ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﺑﺎرﻧﺪﮔﯽ آﺳﯿﺎ و ﺣﺪود ﯾﮏ ﺳﻮم ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﺟﻬـﺎﻧﯽ اﺳـﺖ ﺳـﺒﺐ ﺗﻮﺟـﻪ ﺟـﺪی ﺑـﻪ اﻣـﺮ ﺳﺪﺳﺎزی ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ. در ﮐﻨﺎر ﺗﻮﺳﻌﻪ و ﺳﺎﺧﺖ ﺳﺪﻫﺎ، ﺣﻔﺎﻇﺖ از آنﻫﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮑﯽ از زﯾﺮﺳﺎﺧﺖ ﻫﺎی ﺣﯿـﺎﺗﯽ ﮐﺸﻮر دارای اﻫﻤﯿﺖ اﺳﺖ. ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﺻـﻮل ﭘﺪاﻓﻨـﺪ ﻏﯿﺮﻋﺎﻣـﻞ در ﻣﺮاﺣـﻞ ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﻣﻄﺎﻟﻌـﺎت، ﻃﺮاﺣـﯽ، ﺳـﺎﺧﺖ و ﺑﻬﺮهﺑﺮداری از ﺳﺪﻫﺎ ﺳﺒﺐ ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪی در ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﺑﺎ ﺗﻬﺪﯾﺪﻫﺎ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ. اﯾﻦ ﺗﻬﺪﯾـﺪﻫﺎ ﺷـﺎﻣﻞ ﺗﻬﺪﯾـﺪﻫﺎی ﻋﻤـﻮﻣﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺧﺮاﺑﮑﺎری ﺗﺮورﯾﺴﺘﯽ، ﺣﻤﻠﻪﻫﺎی ﺳﺎﯾﺒﺮی، اﻧﻬﺪام ﺳﺪ و ﻧﯿﺰ ﺗﻬﺪﯾﺪﻫﺎی ﺗﺨﺼﺼﯽ ﻣﺎﻧﻨـﺪ آﻟـﻮدﮔﯽ آب و اﯾﺠـﺎد ﻧﻘﺺ ﻓﻨﯽ در ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻫﺎی ﮐﻨﺘﺮل و ﻣﺎﻧﻮر ﺗﺠﻬﯿﺰات و ﺗﺄﺳﯿﺴﺎت ﺳﺪ اﺳﺖ. ﻫﺪف از اﻧﺠﺎم اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ارزﯾﺎﺑﯽ ﭘﺪاﻓﻨـﺪ ﻏﯿﺮﻋﺎﻣﻞ در ﺳﺪﻫﺎی ﻣﺨﺰﻧﯽ اﺳﺖ. در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺿﻤﻦ ﺑﺮرﺳﯽ وﺿﻌﯿﺖ ﺣﺎﺿـﺮ روﻧـﺪ ﻃﺮاﺣـﯽ و ﺳـﺎﺧﺖ ﺳـﺪﻫﺎ راهﮐﺎرﻫﺎی اﺟﺮاﯾﯽ ﭘﺪاﻓﻨﺪ ﻏﯿﺮﻋﺎﻣﻞ و ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑـﺎ ﺗﻬﺪﯾـﺪﻫﺎ در ﻣﺮاﺣـﻞ ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﭘـﯿﺶ از ﺳـﺎﺧﺖ، ﺣـﯿﻦ ﺳـﺎﺧﺖ و ﺑﻬﺮهﺑﺮداری ﺳﺪ (309 ﺳﺪ ﻣﺨﺰﻧﯽ ﺑﺎ ﻇﺮﻓﯿﺖ 42 ﻣﯿﻠﯿﺎرد ﻣﺘﺮ ﻣﮑﻌﺐ ﺑﺎ اﻫﺪاف ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻮﻟﯿﺪ اﻧﺮژی ﺑﺮقآﺑـﯽ، ﮐﻨﺘـﺮل ﺳﯿﻼب و ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻣﺼﺎرف ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷﺮب، ﺻﻨﻌﺖ و ﮐﺸﺎورزی) ﻧﯿﺰ اﺷﺎره ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ. ﺳﺆال اﺻﻠﯽ ﺗﺤﻘﯿـﻖ ﺣﺎﺿـﺮ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ،ﭼﻪ اﻗﺪامﻫﺎﯾﯽ از ﻣﻨﻈﺮ ﭘﺪاﻓﻨﺪ ﻏﯿﺮﻋﺎﻣﻞ در ﺣﻔﺎﻇﺖ از ﺳﺪﻫﺎی ﮐﺸﻮر ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳـﺖ؟. ﻓﺮﺿـﯿﻪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ،اﻗﺪامﻫﺎﯾﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﯾﻤﻨﯽ ﺗﺄﺳﯿﺴـﺎت و ﮐـﻢ ﮐـﺮدن درﺟـﻪ ﺧﻄـﺮ در ﺳـﺪﻫﺎی ﮐﺸـﻮر ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ وﻟﯽ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ اﻗﺪامﻫﺎی ﺑﺎﻻ اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﺑـﺪ. در اﻧﺠـﺎم ﺗﺤﻘﯿـﻖ ﭼـﻮن وﺿـﻌﯿﺖ ﻣﻮﺟـﻮد اﻗـﺪام ﻫـﺎی ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ ﭘﺪاﻓﻨﺪ ﻏﯿﺮﻋﺎﻣﻞ در زﻣﯿﻨﻪ ﺳﺪﻫﺎ ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﭘﯽﺑﺮدن ﺑﻪ ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ اﺟﺮای اﻗﺪام ﻫـﺎی ﭘﺪاﻓﻨـﺪ ﻏﯿﺮﻋﺎﻣـﻞ در ﺳﺪﻫﺎی اﯾﺮان ﻣﺪﻧﻈﺮ ﺑﻮده اﺳﺖ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ، روش از ﻧﻮع ﺗﻮﺻـﯿﻔﯽ اﺳـﺖ و در ﺗﺠﺰﯾـﻪ و ﺗﺤﻠﯿـﻞ ﻧﺘـﺎﯾﺞ از ﻧـﺮم اﻓـﺰار SPSS اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ. ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺣﺎﺻﻞ از ﺗﺤﻘﯿﻖ، ﻓﺮﺿﯿﻪ اﺻﻠﯽ را ﻣﻮرد ﺗﺄﯾﯿـﺪ ﻗـﺮار ﻣـﯽدﻫـﺪ. ﻫﻤﭽﻨـﯿﻦ ﻧﺘـﺎﯾﺞ ﺣﺎﺻﻠﻪ ﻣﺒﯿﻦ آن اﺳﺖ ﮐﻪ ﺣﻤﻠﻪ ﻫﺎی ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ و ﺗﻬﺪﯾﺪﻫﺎی اﻧﺴﺎنﺳﺎﺧﺖ ﺟﺰء ﺗﻬﺪﯾﺪﻫﺎی اﺻﻠﯽ ﻧﺒﻮده و ﻧﯿﺰ وﺿـﻌﯿﺖ ﻓﻌﻠﯽ اﻗﺪام ﻫﺎی ﭘﺪاﻓﻨﺪ ﻏﯿﺮﻋﺎﻣﻞ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ درﺟﻪ اﻫﻤﯿﺖ آن در ﺣﻔﺎﻇﺖ از ﺳﺪﻫﺎ ﻧﯿﺴﺖ.
Machine summary:
در این تحقیق ضمن بررسی وضعیت حاضر روند طراحی و ساخت سدها راهکارهای اجرایی پدافند غیرعامل و مقابله با تهدیدها در مراحل مختلف پیش از ساخت، حین ساخت و بهرهبرداری سد (309 سد مخزنی با ظرفیت 42 میلیارد متر مکعب با اهداف مختلف تولید انرژی برقآبی، کنترل سیلاب و تأمین مصارف مختلف شرب، صنعت و کشاورزی) نیز اشاره گردیده است.
با انجام این تحقیق، اصول پدافند غیرعامل در تأسیسات و تجهیزات تأمین آب با کاهش قابلیت و توانایی سامانههای شناسایی هدفیابی و دقت هدفگیری تسلیحات آفندی دشمن، تقلیل آسیبپذیری و کاهش خسارت و صدمههای تأسیسات، تجهیزات و نیروی انسانی در برابر تهدیدها، ایجاد مکانیابی صحیح اولیه، مقاومسازی و استحکامات تجهیزات و استفاده از عوارض طبیعی و بالا بردن ضریب ایمنی تأسیسات با اهداف تأمین مصارف شرب، صنعت و کشاورزی، تولید انرژی برقآبی و کنترل سیلاب بهعنوان مراکز راهبردی مورد توجه و اهمیت قرارگرفته و با توجه اهمیت تحقیق، ضرورت تدوین دستورالعمل مطالعه پدافند غیرعامل در طرحهای سدسازی و تعیین معیارهای طبقهبندی سدها از منظر پدافند غیرعامل مورد تأکید قرار میگیرد.
در حال حاضر مراحل مطالعه و اجرای سدها بهشرح زیر است: مرحله صفر یا شناخت: در نخستین مرحله مطالعه این سؤال مطرح میگردد که آیا ادامه مطالعه با در نظر گرفتن شرایط عمومی منطقه و ظرفیتهای شناسایی شده ضرورت دارد یا خیر؟ مرحله یک: در صورت مثبت بودن جواب مطالعه مرحله صفر، مطالعه مرحله یک با هدف بررسی توجیه فنی و اقتصادی طرح و نیز بررسی اثر طرح بر سایر طرحها در حوضه آبریز انجام میپذیرد.