Abstract:
ﭘﺪاﻓﻨﺪ ﻏﯿﺮﻋﺎﻣﻞ ﻧﺮم دارای ﭼﻪ اﺑﻌﺎد و ﻣﺆﻟﻔﻪ ﻫﺎﯾﯽ اﺳﺖ؟ در ﺳﯿﺮ ﺗﺤﻮل ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ ﺟﻨﮓ و دﻓﺎع، ﻣﻔﻬﻮم ﭘﺪاﻓﻨﺪ ﻏﯿﺮﻋﺎﻣﻞ ﻧﺮم ﭼﻪ ﺟﺎﯾﮕﺎﻫﯽ دارد و ﭼﺮا ﻫﻢ اﮐﻨﻮن ﺑﻪ ﺷﺪت ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﺟﻬﺎن ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ؟ اﯾﻦ ﻫﺎ ﻣﻬﻢ ﺗﺮﯾﻦ ﺳﺆال ﻫﺎﯾﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺎ ﻫﺪف ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ آنﻫﺎ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ. واﻗﻌﯿﺖ آن اﺳﺖ ﮐﻪ اﻣﺮوزه ﻋﻼوهﺑﺮ ﺷﯿﻮه ﻫﺎی ﺳﻨﺘﯽ ﺟﻨﮓ و دﻓﺎع، ﺷﯿﻮه ﻫﺎی ﺟﺪﯾﺪی از ﺟﻨﮓ و دﻓﺎع وﺟﻮد دارد ﮐﻪ در آن ﻧﯿﺮوﻫﺎی ﻧﺎﻣﺮﺋﯽ ﻫﺮدو ﻃﺮف و ﺑﻪﺻﻮرت ﻏﯿﺮﻣﺴﺘﻘﯿﻢ وارد ﺟﻨﮓ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ. ﺑﻪﻫﻤﯿﻦ ﺷﮑﻞ و از ﻫﻤﺎن اﺑﺘﺪا و ﺑﻪ ﻣﻮازات ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ راهﮐﺎر و ﻓﻨﻮن ﺟﻨﮕﯽ، راهﮐﺎر و ﻓﻨﻮن ﺗﺪاﻓﻌﯽ (ﭘﺪاﻓﻨﺪی) ﻧﯿﺰ رﺷﺪ و ﮔﺴﺘﺮش داﺷﺘﻪ اﺳﺖ. ﻣﻔﺎﻫﯿﻤﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﺪاﻓﻨﺪ ﻋﺎﻣﻞ، ﭘﺪاﻓﻨﺪ ﻏﯿﺮﻋﺎﻣﻞ، ﭘﺪاﻓﻨﺪ ﻋﺎﻣﻞ ﻧﺮم و ﭘﺪاﻓﻨﺪ ﻏﯿﺮﻋﺎﻣﻞ ﻧﺮم از ﻣﻔﺎﻫﯿﻤﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﮐﺎرﺑﺮد وﺳﯿﻌﯽ ﭘﯿﺪا ﮐﺮده اﻧﺪ. ﺑﺎ وﺟﻮد اﯾﻦ از ﻣﯿﺎن ﺗﻤﺎﻣﯽ اﯾﻦ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ ﺗﺎﮐﻨﻮن ﺗﻮﺟﻪ ﺑﺴﯿﺎر ﮐﻤﯽ ﺑﺮ ﻣﻮﺿﻮع ﭘﺪاﻓﻨﺪ ﻏﯿﺮﻋﺎﻣﻞ ﻧﺮم ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ اﻫﻤﯿﺖ ﻓﺮاوان ﺑﺤﺚ ﭘﺪاﻓﻨﺪ ﻏﯿﺮﻋﺎﻣﻞ ﻧﺮم، ﻫﺪف ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﯿﺎن ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ و ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻓﻨﻮن اﯾﻦ ﺣﻮزه از دﻓﺎع اﺳﺖ.
Machine summary:
از اینرو، جنگ نرم برخلاف جنگ سخت که بیشتر تجهیزات و سختافزارهای نظامی دشمن را مورد هدف قرار میدهد؛ روحیه مردم کشور هدف را بهعنوان یکی از عوامل قدرت ملی خدشهدار میکند، عزم و اراده ملت را از بین میبرد، مقاومت و دفاع از آرمان و سیاستهای نظام را در بین مردم تضعیف میکند.
سؤال اصلی از طریق چه راهکارها و روشهایی میتوان بر میزان کارایی و استحکام پدافند غیرعامل نرم افزود؟ افزون بر این سؤال اصلی، مقاله حاضر با هدف تبیین بیشتر مقدمات و مفروضات بحث، سؤالهای فرعی زیر را مطرح میکند: الف- مفهوم و معنای جنگ طی چند دهه گذشته چه تحولاتی نموده است؟ ب- پدافند عامل و پدافند غیرعامل چه معنایی دارند؟ مهمترین محورهای دفاعی در حوزه عامل و غیرعامل شامل چه مواردی میگردد؟ فرضیه تحقیق در جواب به این سؤال اصلی، مقاله حاضر فرضیه زیر را مورد آزمون قرار میدهد: با توجه به تغییر ماهیت جنگ از حوزههای سخت به حوزههای نرم بهنظر میرسد، راهکارهای پدافند غیرعامل نرم کارایی و ثمربخشی بهتری دارند.
پدافند غیرعامل پدافند عامل عبارت است از بهکارگیری مستقیم جنگافزار بهمنظور خنثی نمودن یا کاهش اثر عملیات خصمانه هوایی، زمینی، دریایی، نفوذی و خرابکارانه دشمن روی اهداف مورد نظر که از طریق تجهیزات نظامی سختافزاری اعمال میگردد، اما پدافند غیرعامل به مجموعه اقدامهایی گفته میشود که مستلزم بهکارگیری جنگافراز نبوده و با اجرای آن میتوان از وارد شدن خسارتهای مالی به تجهیزات و تأسیسات حیاتی و حساس نظامی و غیرنظامی و تلفات انسانی جلوگیری نموده یا میزان این خسارتها و تلفات را به حداقل ممکن کاهش داد، بنابراین پدافند غیرعامل علاوه بر زمان جنگ، در زمان صلح نیز دارای کارکرد است (Passive Defence, http://www.