Abstract:
حادثه 11 سپتامبر نشان داد رژیم کنونی حقوقی و نظارتی بین المللی از کاستی‌ها و ضعف‌های زیادی برای برخورد جدی با جرم مداخله غیرقانونی علیه هواپیمای مسافربری رنج می‌برد. در این زمینه، پروتکل 2010 پکن تلاش می‌کند رویکردهای بازدارنده جدیدی را برای مقابله با جرم هواپیماربایی فراهم آورد به گونه‌ای که بتوان چنین جرمی را قبل از ارتکاب به موقع شناسایی و کشف کرد. به همین دلیل پروتکل جرم‌انگاری می‌کند از جرائم جانبی جدید زیادی در ارتباط با هواپیماربایی از قبیل فراری دادن متهم از تحقیقات کیفری، تهدید کردن دیگران برای ارتکاب عمل مجرمانه یا فراهم آوردن شرایطی که دیگران چنین تهدیداتی را دریافت کنند؛ تلاش، همکاری، مساعدت، سازماندهی، هدایت کردن و توافق با دیگران از هر راهی برای ارتکاب جرم هواپیماربایی. برای اولین بار، پروتکل قائل به مسئولیت حقوقی و کیفری برای موسسات حقوقی می‌شود که به "بند القاعده" معروف شده است و نیز "بند استثنای نظامی" نیز از موضوعات چالش برانگیز پروتکل می‌باشد.
Machine summary:
بررسی حقوقی رویکرد ایکائو در مدرنیزه کردن کنوانسیون 1970 لاهه با تصویب پروتکل 2010 پکن هدایت‌الله شناسایی دریافت: 29/5/1396- پذیرش: 26/12/1396 چکیده حادثه 11 سپتامبر نشان داد رژیم کنونی حقوقی و نظارتی بین المللی از کاستی‌ها و ضعف‌های زیادی برای برخورد جدی با جرم مداخله غیرقانونی علیه هواپیمای مسافربری رنج می‌برد.
جرم‌انگاری از هواپیماربایی برخلاف ماده 1 کنوانسیون توکیو که تعریفی از جرم هواپیماربایی ارائه نمی‌دهد و عمل مجرمانه را به گونه‌ای مبهم، جرائم برعلیه حقوق جزای کشور ثبت کننده هواپیما و اعمالی که برای ایمنی و امنیت هواپیمای مسافربری خطرناک هستند صرف‌نظر از اینکه جرم باشند یا خیر، تعریف می‌کند، ماده 1 کنوانسیون لاهه بدون اینکه تعریف دقیقی از جرم هواپیماربایی و ماهیت آن ارائه دهد، به روشنی اوضاع و احوالی که جرم در آن تحقق می‌یابد را توصیف می‌کند: "هر شخصی در درون هواپیمای در حال پرواز: الف- غیرقانونی و عامدانه از طریق زور، تهدید یا هر شکلی از ارعاب، هواپیمایی را تصرف یا متوقف یا کنترل آن را به دست گیرد یا حتی تلاش برای ارتکاب چنین اعمالی نماید؛ ب- و یا همدست شخصی که چنین اعمال را مرتکب شده یا تلاش می‌کند مرتکب شود".
در واقع، از دهه 60 میلادی که جامعه جهانی با موج گسترده‌ای از هواپیماربایی روبروه شد (Yool, 2005: 3)، تعداد زیادی کنوانسیون و پروتکل بین‌المللی برای مقابله با تهدیدات تروریستی برعلیه هواپیمای مسافربری و بالابردن سطح امنیت هوانوردی بین‌المللی منعقد شد، اما اکثر آنها در مقابله با این سطح از تهدیدات ناکارآمد بودند و از کاستی‌های حقوقی زیادی در زمینه عبارات به کار برده شده در این کنوانسیون‌ها، ابهام در عناصر تشکیل دهنده جرم، قلمروی اجرایی کنوانسیون، مکانیزم استرداد و محاکمه مجرم و صلاحیت قضایی رنج می‌بردند (Milde, 2008: 207-237).
Keywords:
مدرن سازی
،
رویکردهای ایکائو
،
کنوانسیون 1970 لاهه
،
پروتکل 2010 پکن
(
, 
, 
)
