Abstract:
اصولا امنیت یک منطقه نقش موثری در امنیت ملی و داخلی کشورهای آن منطقه دارد و همچنین در گسترش امنیت بی نالمللی نقش موثری ایفا م یکند. با ورود به قرن بیست ویکم و گسترش حوز ه های امنیت و پیوند بیشتر آن با سایر ابعاد و زوایای زندگی بشر، امنیت منطق های، بیشتر از گذشته توجه قدر تهای بزرگ جهانی و منطق های را به خود جلب کرده است و موجب رقابت روزافزون در عرصه تحولات امنیتی شده و ترتیبات نظم و امنیت منطق های را دگرگون کرده است. یکی از مهمترین مناطق جهان که همواره در حوز ه های امنیتی مورد توجه واقع شده، منطقه غرب آسیاست. گستردگی این منطقه و حضور بازیگران متعدد منطق های و فرامنطقه ای و تلاش آنها برای حداکثرسازی سهم خود از تحولات امنیتی منطقه، هزینه تامین امنیت در این منطقه را افزایش داده و غرب آسیا به عرص های برای رقابت قدر ت ها در حوزه مسائل امنیتی بدل شده است. ایران به عنوان یکی از مهمترین کشورهای منطقه، در سال های اخیر نقش موثری را در تحولات امنیتی منطقه خاورمیانه ایفا م یکند و در این میدان در تلاش برای تثبیت امنیت و از بین بردن عوامل امنی تزدا از منطقه است. از همین رو در پژوهش حاضر درصدد پاس خگویی به این پرسش خواهیم بود که چه منافع ژئوپلیتیکی برای ایران در خاورمیانه وجود دارد که مشوق ایران در تامین امنیت منطقه و صرف هزینه امنیتی برای آن شده است؟ به بیانی دیگر ژئوپلیتیک خاورمیانه چه ارتباطی با مسائل امنیتی و توجه بیشتر ایران به امنیت منطق های دارد؟ لذا تلاش م یشود با رویکردی تبیینی-تحلیلی و بهرهگیری از نظریات ژئوپلیتیکی و نظریات امنیتی و با استفاده از منابع کتابخانه ای و اینترنتی به پرسش پژوهش پاسخ داده شود.
Machine summary:
در واقع پژوهش حاضر در راستای پاسخ به این سوال طراحی شده است که چه منافع ژئوپلیتیکی در غرب آســیا وجود دارد که مشوق ایران در تأمین امنیت منطقه و صرف هزینه امنیتی برای آن شــده اســت ؟ به بیانی دیگر ژئوپلیتیک خاورمیانه چه ارتباطی با مسائل امنیتی و توجه بیشــتر ایران به امنیت منطقه ای دارد؟ لذا تلاش می شــود با رویکردی تحلیلی - تبیینی و بهره گیری از نظریات ژئوپلیتیکی و نظریات امنیتی و پیوند بین این نظریات و با استفاده از منابع کتابخانه ای و اینترنتی معتبر به این پرسش پاسخ داده شود.
در پاســخ به پرسش پژوهش ، فرضیه پژوهش حاضر بدینگونه تدوین شده است که ؛ منافع ژئوپلیتیکی جمهوری اسلامی ایران برای تامین امنیت منطقه ای در غرب آسیا در سه بعد ژئوکالچری ، ژئواســتراتژیکی و ژئواکونومیکی و در قالب هایی همچون ، صدرو ارزش های انقلاب و ایدئولوژی انقلابی و حمایت از مســلمانان و شــیعیان منطقه و فرهنگ و آموزه ها و اعتقادات اســلامی در مقابل فرهنگ لیبرالیســم و سکولاریسم ، دستیابی به بازارهای منطقه و جذب ســرمایه گذاری های خارجی و تأمین امنیت انرژی و مسیرهای انتقال آن ، جلوگیری از ســلطۀ قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای بر منطقه غرب آســیا و ایجاد بازدارندگــی برای خود در برابر تهدیدات و دور کردن هر چه بیشــتر عرصه درگیری های امنیتی از محدوده ســرزمینی ایران و همچنین تثبیت و مشــروعیت بخشیدن به فناوری هســته ای قابل تبیین است .