Abstract:
زمینلغزشها بهمثابة یکی از فرایندهای دامنهای محسوب میشوند که نتیجة فرایندهای طبیعی و فعّالیّتهای انسانی هستند. این فرایندها در زمرة پرخسارتترین مخاطرات طبیعی هستند که همزمان با دستکاری بشر در سیستمهای طبیعی در دهههای اخیر، شتاب فزایندهای یافتهاند. با توجّه به اینکه شناسایی و بخشبندی نواحی مستعدّ لغزش و پهنهبندی خطر آن، گام مهمّی در ارزیابی خطرهای محیطی بهشمار میرود؛ در نوشتار پیش رو به ارزیابی وضعیّت لغزشپذیری حوضة لاسم پرداخته شده است. در پژوهش حاضر ابتدا وضعیّت ژئومورفولوژی، زمینشناسی و پارامترهای انسانی حوضه ارزیابی شده، سپس با استفاده از روش تحلیل سلسلهمراتبی (AHP) و نظر کارشناسان، لایههای مورد استفاده ارزشگذاری شده است. پس از بهدستآوردن وزن لایهها با مدل AHP، وزنهای بهدستآمده بر روی لایهها اعمال شده و سپس لایههای اطّلاعاتی با استفاده از مدل منطق فازی باهم تلفیق شدهاند و نقشة نهایی حاصل شده است که بهمنظور تفکیک بهتر و ارزیابی آسانتر، حوضة مورد مطالعه ازنظر پتانسیل وقوع زمینلغزش در پنج کلاس قرار گرفته شده است. نتایج بهدستآمده بیانگر آن است که حدود 43% از وسعت کلّ حوضه (129 کیلومتر مربع) در منطقه با پتانسیل زیاد و خیلیزیاد وقوع زمینلغزش قرار دارد که این طبقات بهطور عمده در نیمة جنوبی حوضه (بهدلیل فراهمبودن بیشتر شرایط) قرار گرفتهاند؛ همچنین نتایج نشان داد که در حوضة مورد مطالعه پتانسیل وقوع زمینلغزشها بهطور کلّی از شمال به جنوب و از غرب به شرق افزایش مییابد.
<br /><strong><em> </em></strong> Landslides are considered as one of the domain processes that are the result of natural processes and human activities. These processes are among the most damaging natural hazards that have been accelerating as human manipulation of natural systems in recent decades. Considering that identification and segmentation of susceptible areas and risk zoning is an important step in assessing environmental hazards, this study evaluates the degradation status of the Lasm basin. In this research, the geomorphology, geology and human parameters of the basin have been evaluated first. Then, using the hierarchical analysis method (AHP) and the experts' opinion, the layers used are valued. After obtaining the weight of the layers by the AHP model, the weights obtained on the layers were applied and then the information layers were combined with the fuzzy logic model and a final map was obtained. The studied basin has been classified in 5 classes in terms of potential landslide in order to better distinguish and evaluate more easily. The results show that about 43% of the total area of the basin (about 129 km2) is located in the area with a high and very high potential for landslide, which is mainly located in the southern part of the basin (due to the availability of most conditions). Besides, the results showed potential occurrence of landslides in the studied basin is generally increased from north to south and from west to east. <strong><em> </em></strong> <strong> </strong>
Machine summary:
پس از به دسـت آوردن وزن لایـه هـا بـا مدل AHP، وزن های به دست آمده بر روی لایه ها اعمال شده و سپس لایه های اطلاعاتی با اسـتفاده از مدل منطق فازی باهم تلفیق شده اند و نقشۀ نهایی حاصل شده است که به منظور تفکیک بهتـر و ارزیابی آسان تر، حوضۀ مورد مطالعه ازنظر پتانسیل وقوع زمین لغزش در پنج کلاس قرار گرفته شـده است .
نتایج به دست آمده بیانگر آن است که حدود ٤٣% از وسعت کل حوضه (١٢٩ کیلومتر مربع ) در منطقه با پتانسیل زیاد و خیلیزیاد وقوع زمین لغزش قرار دارد که این طبقات به طور عمـده در نیمـۀ جنوبی حوضه (به دلیل فراهم بودن بیشتر شرایط ) قرار گرفته اند؛ همچنین نتـایج نشـان داد کـه در حوضۀ مورد مطالعه پتانسیل وقوع زمین لغزش ها به طور کلی از شمال به جنوب و از غـرب بـه شـرق افزایش مییابد.
1- Wu 2- Sidle & Ochiai 3- Crozier 4- Gruber 5- Lee 6- Yalcin 7- Wang در نوشتار حاضر از روش درون یابی و درصد دهی به هریـک از عوامـل اسـتفاده شـده اسـت و درنهایـت عوامـل زمین شناسی، بارندگی، شیب ، جهت شیب و ارتفاع به مثابۀ عوامل مؤثر تشخصی داده شده است .