بررسی رمز نقوش هندسی دایره، مثلث و مربع در هنر اسلامی Journal Article

سه نقش دایره، مثلث و مربع پایه اصلی نقوش هندسی در هنر اسلامی اند. اهمیت این سه شکل در ترکیب بندی های متعدد در آثار گوناگون هنر اسلامی در تداعی زیبایی این هنر تجریدی قابل ملاحظه است. اهمیت کاربرد نقوش در زیباشناسی آثار اسلامی در معانی نهفته و عمیقی است که بیانگر روح حاکم بر آثار هنری است. رمزی بودن نقوش یکی از خاصیت هایی است که قدرت تاویل اثر هنری را در هنر اسلامی افزایش می دهد. دایره نماینگر حجم های کروی و حرکات اجرام آسمانی است. مثلث ساده ترین شکل است و بیانگر سه عالم. مربع از مهمترین اشکال است و بیانگر استحکام، استقرار و کمال می باشد. توجه مسلمانان به هندسه نقوش در ساختارهای منظم هنری برگرفته از خلقت خداوند و نظم موجود در طبیعت است که در نگرشی مثبت به آفرینندگی و تعالی روح شکل می گیرد. سه شکل اصلی دایره مثلث و مربع در دوره های متعدد اسلامی در هنرهای گوناگون با حفظ رمزگونه گی و معنای عمیق نهفته در خود در آثار هنرمندان، علاوه بر زیبایی ظاهری بازتابی از معنای فرهنگ هنرمند مسلمان باشد. ماهیت نقوش هندسی بر نظم و تعادلی است که در چارچوب کار نظامند توان هنرمند را در بیان تجرد و مفاهیم ذهنی او افزون می نماید. هدف از این مقاله آن است که به بررسی معانی رمزی اشکال دایره، مربع و مثلث در هنر اسلامی بپردازد. این پژوهش به شیوه کتابخانه ای و به روش تحلیلی توصیفی انجام شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که نظم موجود در این نقوش در هنر اسلامی در تبیین وحدانیت خلاصه می شود و جوهر نقوش در انواع هنرهای اسلامی متاثر از اعتقاد به توحید است که در قالب انواع آفرینش های هنری تجلی می یابد.