Abstract:
اثر ارزشمند شاهنامه فردوسی طوسی، حماسه ایی مشهور و شناخته شده ایی در ادبیات فارسی می باشد که از دیرباز مورد توجه مردم ایران زمین بوده و با توجه به بافت داستانی این اثر در طول تاریخ، ارتباط نزدیکی با آن برقرار شده است. این مجموعه بی نظیر دربردارنده روایاتی از قهرمانان شاهنامه و دیگر متون پهلوانی ایران می باشد که با مضامین نمادین و اسطوره ایی در هم آمیخته است. تا آنجا که، انعکاس مضامین و مفاهیم شاهنامه فردوسی در آثار مختلفی چون آثار هنری مازندران دیده می شود. در این میان، تاثیر شاهنامه فردوسی در آثار معماری مازندران از جمله سقانفارها بیشتر از دیگر آثار هنری مازندران نمود یافته است. تمرکز این مطالعه با توجه به ماهیت آن، بیشتر بر بناهای مذهبی تصویرگری شده در دوره قاجار می باشد. این نوشتار با روش تحقیق توصیفی _ تحلیلی و بر اساس تحلیل محتوای کیفی و گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و مشاهده ای صورت گرفته است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که گرچه، نمادهای به کار رفته در برخی از این آثار هنری مازندران در سیر تاریخی خود دچار تحول شده اند، ولی با وجود این، می توان به طیف گسترده ایی از کاربرد مضامین نمادین و اسطوره ایی شاهنامه فردوسی در این آثار اشاره کرد.
The valuable work of Shahnameh, Ferdowsi Tusi is well-known and famous epic in Persian, by the people of Iran has for a long time been considered, and due to the story’s context of this art work throughout history, this combination enabled us to build a close relationship with it. This unique collection contains narratives of the heroes of the Shahnameh and other Iranian heroic texts, tangled with symbolic and mythical themes. To the extent, reflections of Ferdowsi's themes and concepts can be seen in various works such as Mazandaran artworks. As far as it's a nice replication on the strength of the themes and concepts of Ferdowsi's Shahnameh which is seen especially in various works contained in the art works of Mazandaran. The purpose of writing this article is the evaluation and analysis of the symbolic themes of Ferdowsi's Shahnameh in the art works of Mazandaran, through descriptive-analytical method, based on quantitative content analysis and the data derived from observation, library studies. In other words, examples of the artistic works of this area proved almost symbolic for the themes of the Shahnameh which were classified and analyzed. The results of this research show that although the symbols commonly are used in some of these the artistic works have undergone a profound industrial change, however, a wide range of uses of symbolic and mythological for themes of Ferdowsi's Shahnameh can be mentioned in them.
Machine summary:
مضامين نمادين شاهنامه در آثار هنري مازندران 1 علي اکبر اجاکه 2 سيروس شميسا 3 عبدالرضا مدرس زاده چکيده اثر ارزشمند شاهنامه فردوسي طوسي، حماسه ايي مشهور و شناخته شده ايي در ادبيات فارسي مي باشد که از ديرباز مورد توجه مردم ايران زمين بوده و با توجه به بافت داستاني اين اثر در طول تاريخ ، ارتباط نزديکي با آن برقرار شده است .
موضوعي که در اين مقاله به آن پرداخته شده است ، معرفي و تحليل مضامين نمادين و اسطوره ايي شاهنامه فردوسي در آثار هنري محدوده مطالعاتي مازندران مي باشد.
لذا، تصويرســازي هنري موجــود در هنرهاي رايج مانند بافندگي و معماري مازندران – منطقه اي که خود داراي پيشينه اي تاريخي و حماسي است - مانند تکيه ها و ســقانفارها و همچنين ، هنرهاي نمايشي اين ديار، براســاس همان داستان سرايي هاي حماسي و شاهنامه خواني ولي براساس فرم هاي غالب و موجود در عصر خود و براساس نشــانه ها و نمادهاي تصويري موجود در ادبيات کهن ايران زمين ، همراه با تخيل وســيع و زيباي هنرمند ظهور يافت .
پژوهش حاضر از نوع تحقيق توصيفي _ تحليلي و بر اساس تحليل محتواي کيفي مي باشد و با توجه به گردآوري اطلاعات کتابخانه اي و مشاهده اي اسناد و مدارک مکتوب و تصويري در ارتباط با مضامين نمادين و اسطوره ه ايي شاهنامه فردوسي به بررسي اين نمادها در آثار هنري مازندران به عنوان مطالعه موردي پرداخته شده است .