Abstract:
یکی از شاخههای علوم انسانی که به تازگی مورد توجه روانشناسان قرار گرفته، انسانشناسی است. هدف این پژوهش مقایسهی مفاهیم بنیادی سلامت روان از دیدگاه آدلر با صفات متقین در نهجالبلاغه است که با روش گردآوری اطلاعات بهصورت کتابخانهای و بهصورت توصیفی- تحلیلی انجام شده است. صفات افراد باتقوا که در خطبهی متقین به آن اشاره شده است، همانند امیدواری، میانهروی، بخشش و فروتنی با مفاهیم بنیادی سلامت روان از دیدگاه آدلر (علاقهی اجتماعی، شیوهی زندگی و غایتنگری) ارتباط زیادی دارد و تقوا از لحاظ مفهومی به مفاهیم روانشناختی مانند بازداری، تربیت و خودکنترلی، نزدیک است؛ این متغیرها و مفاهیم روانشناختی نقش مهم و تعیینکنندهای در سلامت روان یک فرد بازی میکنند. یافتههای این پژوهش نشان داد که بین آنچه که در نهجالبلاغه بهعنوان صفات افراد باتقوا آمده است با مفهوم سلامت روان از دیدگاه آدلر، ارتباط وجود دارد و بسیاری از این صفات با مفاهیم مطرح شده در رویکرد آدلر قابل مقایسه هستند (مانند آگاهی در مورد رفتار و گفتار خود با خودآگاهی). این ارتباط به خاطر نوع برداشت فرد از خود، دیگران و جهان، نحوهی تعامل او با آنها و نیز ملاحظاتی است که فرد در رفتار خویش در نظر میگیرد. بنابراین میتوان گفت که هر اندازه فرد از صفات افراد باتقوا برخوردار باشد به همان اندازه از سلامت روان بیشتری برخوردار خواهد بود.
Machine summary:
یافتههای این پژوهش نشان داد که بین آنچه که در نهجالبلاغه بهعنوان صفات افراد باتقوا آمده است با مفهوم سلامت روان از دیدگاه آدلر، ارتباط وجود دارد و بسیاری از این صفات با مفاهیم مطرح شده در رویکرد آدلر قابل مقایسه هستند (مانند آگاهی در مورد رفتار و گفتار خود با خودآگاهی).
از آنجایی که ویژگیهای افراد متقی در رویکردهای بزرگان علمی، ادبی و مذهبی مطرح شده است و از سوی دیگر با توجه به اینکه تقوا میتواند (از طریق ارتباط با مفاهیمی مانند خودآگاهی، خودکنترلی، تربیت و تعاملات خانوادگی) با سلامت روان در ارتباط باشد، ضرورت انجام پژوهش در این زمینه احساس میگردد.
پرسش اساسی مطرحشده در پژوهش حاضر این است که آیا آنچه در نهجالبلاغه تحت عنوان صفات افراد متقی آمده است، میتواند با مفاهیم بنیادین سلامت روان از دیدگاه آدلر ارتباط داشته باشد یا خیر؟ ضرورت انجام پژوهش حاضر این است که امروزه انسان از نظر اخلاقی و رفتاری دچار چالشهایی شده است که سلامت روان وی را تهدید میکنند.
از سوی دیگر، پرداختن به مسائلی همچون تقوا و ویژگیهای افراد متقی اهمیت بسیاری یافته است؛ به همین دلیل، در پژوهش حاضر مقایسهای میان صفات متقین در نهجالبلاغه با مفاهیم بنیادین سلامت روان از دیدگاه آدلر انجام شده است.
Tehran: The Institute of Nahj-Ol-Balagheh; 2011 (Persian).
Interactional model relationship between piety and social trust with explaining the mediating role of self- control and mental health among the student of Ilam University.