Abstract:
اهمیت نهضت امام حسین (ع) و لزوم شناخت صحیح آن، موجب شده است که تتبع و تحقیق در این حوزه همواره مورد اهتمام اندیشمندان مسلمان و غیرمسلمان باشد. با وجود تأملات فراوان در این خصوص؛ همچنان خلأ تحصیل یک مدل اندیشگانی منسجم در این حوزه که مبتنی بر بیانات رهبری این نهضت عظیم که در عرصهی نظر و عمل فعالانه وارد شده است، احساس میشد. با امعان نظر به اهمیت موضوع و در امتداد تلاشهای صورت گرفته در این عرصه، درصدد برآمدیم تا با تأملی مجدد، پِژوهشی روشمند در این حوزه با استفاده از روش «نظریهپردازی داده بنیاد» به دست دهیم.
برآیند تحلیل بیانات شریف امام از آغاز تا انجام نهضت حاکی از آن است که قیام امام در زمانی رخ داد که فضای کلی حاکم بر جامعهی اسلامی، بهگونهای محسوس با تعالیم اسلامی ناهمسو بوده است. در این میان به خلافت رسیدن یزید که آن نیز معلول یک سلسله از کُنشهای اجتماعیِ منافی با حقمداری بود، اسلام را در معرض خطر و تحریف قرار داد. درواقع با تشخیص عدم صلاحیت حاکمیت وقت به عنوان چالش اصلی جامعه و در نظر داشتن زمینهها و علل آن، راهحلی بنیانی مدنظر بوده؛ ضمن آنکه راهکارهای فرعی و راهبردهایی نیز به مقتضای شرایط متفاوت نهضت اتخاذشده است. درنهایت قیام، در دو حالت متفاوت ترسیم شده که هرکدام بنا بر شرایط و مقتضیات مطلوب قلمداد میشود.
Imam Hosayn′s movement is one of the most important and perhaps the most important event after the greatest prophet′s death in the history of Islam. This topic is picked up unique in terms of dimensions and scope of impact. It has always been a matter for Muslims and many Islamic scholars have made special efforts to understand correctly. Considering the importance of the issue and along with the efforts made in this area, we have sought to rethink the methodical research in this area using the “Grounded theory” method. Imam′s movement occurred at a time when the atmosphere of the ruling the Islamic community was significantly different from Islamic teachings. In meantime Yazid get to caliphate witch was also the result of one series of social actions opposed to the right and Islam was at risk and distorted. The result of analysis of Imam′s statements from start to doing the movement has showed that Regarding the incompetency of that time ruler as the main challenge of the society as well as the underlying reasons of that event, the results show that a fundamental solution was considered in addition to applying marginal guidelines based on the necessity of the movement. Finally the movement has been outlined in two different methods, each of which is mapped based on the desirable conditions and requirements.
Machine summary:
شايان ذکر است که ديدگاه هاي مطروحه صرفا از باب نمونـه هـايي از اهـم نظـرات در ايـن حوزه ميباشد و بسياري از علماي شيعه و اهـل سـنت و همچنـين انديشـمندان غربـي در گذشـته و هم اکنون نيز در تحليل و تشريح اين واقعه نظراتي همسو با يکي از مـوارد يادشـده و يـا تفسـيرهايي مشابه ارائه داده اند؛ اما از جهت ديگر پيشينه ي مطالعات جامعه شناختي در خصوص قيام عاشورا است که به زمينه هاي فکري_فرهنگي وقوع فاجعه ي کربلا ميپردازد و عمدتا معطوف به بررسي ريشه هـاي رفتاري و جامعه شناختي مردم کوفه و واکنش هاي گروه هاي کوفي _ و در برخي بررسيها، خواص و عموم مردم جامعه اسلامي_ در فرآيند نهضت عاشورا بوده است .
با نظر به مؤلفه هايي که روشه از «ايدئولوژي» ارائه ميدهد و همچنـين شـيوه اي از نظريـه پـردازي سياسي که اسپريگنز به دست داده است _ عليرغم آن که در دو حوزه ي متفاوت جامعه شناسي و علوم سياسي ساخت يافته اند، بسيار نزديک مينمايد _ و با اهداف و شيوه ي دستيابي به آن در اين پژوهش همسو هستند؛ لذا براي رسيدن به مقصود خود سه سؤال اساسي در اين خصوص مطرح مينماييم : - با نظر به روايات منقول از حضرت اباعبدالله (ع ) در مقطع عاشورا، جامعه اسلامي در آن زمـان بـا چه مشکلاتي مواجه بود؟ - زمينه ها و علل مشکلات جامعـه ي آن زمـان در سـخنان شـريف حضـرت اباعبـدالله (ع ) چگونـه - ارراه زيحابل يممعضشلاودت ؟ جامعه و وضعيت مطلوب آن در بيانات حضرت اباعبدالله (ع ) چيست ؟ پ - روش تحقيق پژوهش حاضر به روش گراندد تئوري ١ يا «نظريه پردازي داده بنيـاد» سـامان يافتـه اسـت .