Abstract:
در مقالۀ حاضر به مسئلۀ آموزشگاهها و هنرستانهای فنی و حرفهای مخصوص رشتۀ آهن طی سالهای 1304-1320ش پرداخته شده و ضرورتهای تأسیس این مؤسسات و نقش آنها در تربیت نیروی انسانی برای صنعت راهآهن به بحث گذاشته شده است. فرضیۀ اصلی مقاله این است که به دلیل حضور افرادی مثل علیاکبرخان داور که به مقولۀ اقتصاد ملی به مثابه تأمین کننده دولت ملی تأکید میکردند، مقولۀ راهآهن به عنوان مصداق بارز شکلگیری اقتصاد ملی مورد توجه قرار گرفت. بنابراین به منظور توسعۀ این صنعت، تربیت نیروی انسانی از طریق شکلگیری آموزشگاههای تخصصی سرلوحۀ برنامهریزیها قرار گرفت. پرسش اصلی مقاله این است که نقش آموزشگاههای فنی و حرفهای در گسترش شبکه سراسری راهآهن چه بود؟ با توجه به منابع اصلی این مقاله، نظیر «نشریه تخصصی راهآهن» و مصوبات مجلس و برگههایی از اسناد و همچنین کتابهای منتشر شده، تلاش شده است به پرسش مزبور پاسخ داده شود.
This article deals with the technical schools concerning railways during the years 1928 to 1941 and discusses the necessaries of these institutions and the role they did play in the human sources training in railway industry. The hypotheses of study is that because of policymakers such as Ali Akbar Khan Davar who emphasized of National Economy as a precondition of National State, the railway was very important issue in formation of the National Economy. Thus in respect of development of this industry, the human source training via exclusive schools was a topic mean at that time. Apparently the Friedrich List economic viewpoints had a great role in this regard, directly or indirectly. The main question of this article is: what role did play the technical schools in development of worldwide railways network in Iran? According to main sources of this article such as the exclusive journals of railway admiration and the parliament bills also unpublished records and published books, this study tries to respond that question.
Machine summary:
فصلنامۀ علمی تاریخ اسلام و ایران دانشگاه الزهرا (س ) سال سی ام ، دورۀ جدید، شمارۀ ٤٦، پیاپی ١٣٦، تابستان ١٣٩٩/ صفحات ١٩٨-١٧٧ مقاله علمی ـ پژوهشی 1 آموزشگاه های فنی و حرفه ای و راه آهن سراسری ایران (١٣٠٧-١٣٢٠) 2 فروغ یزدانی 3 علی بیگدلی 4 حسین آبادیان تاریخ دریافت : ١٣٩٨/٠٦/٣١ تاریخ پذیرش : ١٣٩٩/٠٢/١٨ چکیده در مقالۀ حاضر به مسئلۀ آموزشگاهها و هنرستانهای فنی و حرفه ای مخصوص رشـتۀ آهن طـی سـالهـای ١٣٠٤-١٣٢٠ش پرداختـه شـده و ضـرورتهـای تأسـیس ایـن مؤسسات و نقش آنها در تربیت نیروی انسانی برای صنعت راهآهن به بحـث گذاشـته شده است .
بنابراین از سال ١٣١٣ به بعد به موازات گـسترش شـبکۀ ریلـی کـشور، تلاش شد تا با راه اندازی هنرستان ها و آموزشگاه های فنی و حرفه ای مخصوص راه آهن ، نیروی انسانی بیشتری جذب این صنعت شوند و راه را برای توسعۀ آن فراهم کنند.
در این مقاله تلاش شـده اسـت مبـانی نظـری تأسیس هنرستان های فنی و حرفه ای به بحث گذاشته شود و نـشان داده شـود کـه مـستقیم یـا غیرمستقیم اندیشه «اقتصاد ملی » راهنمای عمل دولتمردان کشور مثل علی اکبرخان داور در ایـن مورد بوده است .
این آموزش ها لازم بودند، اما کـافی بـه نظر نمی رسیدند؛ به همین دلیل در سال ١٣١٥ در تهران برای آمـوزش داوطلبـان تخـصص در زمینه راه آهن ، آموزشگاه ویژه ای تأسیس شـد.