Abstract:
همواره برای انسان ها جذاب بوده که هر کاری را برای نخستین بار چه کسی انجام داده یا اولین گوینده هر سخنی چه کسی بوده است. «علم اوائل» به شناسایی و معرفی اولین ها در هر موضوعی می پردازد. اصول و مبادی این دانش در دوره های آغازین اسلامی به دست دانشمندان مسلمان تدوین و تبیین شد. یکی از مهم ترین رویدادهای تاریخ تشیع، واقعه کربلا در سال 61 هجری است که به شهادت امام حسین (ع) و اهل بیت (علیهم السلام) و یارانش در روز عاشورای این سال انجامید. این واقعه جانگداز به قدری منحصربه فرد بود که بسیاری از اتفاقات آن هیچ گاه در تاریخ تکرار نشد. ازآنجاکه علم اوائل به اولین ها در هر موضوعی می پردازد، ماجرای کربلا از اهمیت بسزایی در این زمینه برخوردار است و سوژه بی نظیری برای آن به شمار می رود. این نوشتار در سه بخش «اولین ها پیش از عاشورای سال 61 هجری»، «اولین ها در عاشورای سال 61 هجری» و «اولین ها پس از عاشورای سال 61 هجری» تنظیم شده و در آن از اولین دعای امام حسین (ع) در روز عاشورا، اولین شهید از اهل بیت (علیهم السلام) در روز عاشورا، اولین عزاداری در شهر مدینه و کربلا، اولین سازندگان مرقد امام حسین (ع) و. . . سخن رفته است.
مما یسترعی اهتمام الناس ویستولی علی عقلهم وفکرهم علی الدوام مسألة الشخص الأول الذی قام بعمل معین أو نطق بحدیث ما. وهذا ما یطلق علیه (علم الأوائل) الذی یختص بالتعرف وتحدید هویة أول من باشر کل شی ء. ولقد دون علماء المسلمین أصول ومبادئ هذا العلم فی الحقبات الأولی للفتوحات الإسلامیة.
وبالرجوع إلی أهم الأحداث التی حصلت فی سجلات التاریخ الشیعی، نجد أن واقعة کربلاء (سنة 61 ه. ق) والتی انتهت باستشهاد الإمام الحسین (ع) وأهل بیته وأصحابه تتصدر القائمة. وبالفعل لا تجد أن التاریخ کرر حصول مثل هذه الواقعة المفجعة بما جری فیها من أحداث.
وعلی أساس ما ذکرناه حول علم الأوائل وأهمیته فی الإحاطة بکل موضوع جدید، نجد أن واقعة کربلاء لها قدم السبق فی هذا المجال وتضمنت الکثیر من الأحداث والمواقف التی جعلتها فردیدة عن کل ما عداها.
هذا وتم الحدیث عن هذا الموضوع فی هذه المقالة ضمن ثلاثة أقسام (أول ما حصل قبل واقعة عاشوراء)، (أول ما حصل فی واقعة عاشوراء)، (أول ما حصل بعد واقعة عاشوراء). وتم التعرض إلی أول دعاء دعا به الإمام الحسین (ع) فی یوم عاشوراء، أول من استشهد من أهل بیت الإمام (ع) یوم عاشوراء، أول مأتم أقیم لعزاء سید الشهداء (ع) فی کربلاء والمدینة، أول من شید المرقد المطهر للإمام الحسین (ع)، و. . . . .
It was always interesting for man to know that who has performed the particular job for the very first time or to know that who has uttered a word firstly. Ilm-e-Awail (The Science of Beginnings) seeks to know and introduce the innovators of each subject. The principles and foundations of this science are compiled and explained by the Muslim scholars in the early ages of Islam.
One of the most important events of the history of Shia; the incident of Karbala, resulted in the martyrdom of Imam Husain (a.s), his household (a.s) and companions in 61 A.H, on the day of Aashurah of that year. This sorrowful incident was as unique as several of its occurrences never repeated again in whole the history.
As the Science of Beginnings searches for the pioneers of all the matters, the incident of Karbala has its own thriving importance in this field, whereas it is considered a peerless subject for this science too.
This article is arranged into three sections: "the pioneers before the year of 61 A.H", "the pioneers in the day of Aashurah, 61 A.H and the pioneers after the day of Aashurah, 61 A.H, whereas the first benediction of Imam Husain (a.s) in the day of Aashurah, the first martyr of Ahlulbayt (a.s) in the day of Aashurah, the first mourning held in the city of Madinah and Karbala, the first builder of the holy shrine of Imam Husain (a.s), etc., are discussed in it.