Abstract:
شرقشناسی دانش جدید است؛ درگذشته یا وجود نداشته و یا بهشکل کنونیاش بدان پرداخته نمیشد. بدون تردید، یکی از مستشرقان نامدار و تاثیرگذار هانری کربن-فیلسوف فرانسوی- است. کربن، بابیش از چهلسال کوشش پیوسته در زمینههای عرفان، فلسفه اسلامی، معرفی فیلسوفان و عارفان نامداری مانند ابنسینا، شیخ اشراق، میرداماد، ملاصدرا، ابنعربی، سید حیدرآملی، صدرائیان پس از ملاصدرا و داعیان اسماعیلی و مشایخ شیخیه، تصویر نوینی از سیر تطوّر فلسفه و عرفان اسلامی، به محققان این عرصه ارائه نمود و در نهایت دستاورد مطالعاتش را در دو قالب: معرفی و احیاء میراث گذشتگان و تالیف آثار مستقل عرضه نماید. اکنون، پس از گذشت نزدیک به یک قرن از انتشار تحقیقات کربن، تاثیر و اهمیت مطالعات وی، بیش از پیش، نمایان گردیده است. مقاله پیشرو نگرش تاویلی-پدیدارشناختی هانری کربن را در سه زمینه: حکمت الهی، فلسفه نبوی و امتداد آن در دائره امامت/ ولایت، تاویل قرآن و پدیدار کتاب مقدس، مورد کنکاش قرارداده و به دلیل درهمتنیدگی، ارتباط متداخل و منطق مشترک تحلیل، درنهایت، ذیل عنوان «کشفالمحجوب»، انسجامیافته است. اصطلاحی که کربن، خود برای نگرش و روش مطالعات و تحقیقات خویش برگزیده است.
Machine summary:
بدونِ تردید، همهی مستشرقان در یک طیف واحد جای نمیگیرند: برخی باانگیزههای تجارت، سیاحت و امثال آن، چند روزی در گوشه و کنار دنیای اسلام به گشتوگذار پرداختهاند و با اطلاعات اندک دربارهی برخی از آدابِ رفتاری و گویش مردمِ کوچهبازار، برگشتهاند و سپس داوری کردهاند و یا با انگیزهی تحقیق و مطالعه به شرق/اسلام توجه کردهاند، امّا مطالعاتشان را متکی بر رفتار و گفتار تودههای مردم و لایههایی ظاهری، به انجام رساندهاند و یا در اثر عدمِ تسلط لازم بر مبانی و منابع اصیل، در مقامِ داوری و ارزیابی و ارتباط میان عناصر فرهنگی و لایههای بنیادین آن، دچار خطا و مبتلا به اظهارنظرهای واهی و غیرعلمی گردیدهاند-چنانکه سرنوشت تشیّع در غرب، ازنظر کربن، چنین شده است- طیفِ دیگر از شرقشناسان-هم در دیروز و هم امروز- از طریق نفوذ در مراکز سیاستگذاری و در راستای اهدافِ تعیینشده و راهبردی خودشان، حاملِ انتقالِ اطلاعاتِ راهبردی و کارآمد بودهاند؛ شاید اطلاق عنوانِ «شرقشناس» بر این طیف، از روی تسامح و توسعه در اصطلاح باشد.
پازوکی، شهرام، (1385)، ارتباط تشییع، تصوف و ایران نزد هانری کربن، در: زائر شرق (مجموعه مقالات همایش بزرگداشت یک صدمین سال تولد هانری کربن)، تهران، مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، چاپ اول.
داروی اردکانی، رضا (1395)، کربن و اهمیت فلسفه اسلامی در جهان کنونی، در: زندگینامه و خدمات علمی و فرهنگی هانری کربن، به کوشش مهدی محقق، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، اول.