Abstract:
هدف از پژوهش حاضر نشان دادن قدرت نفوذ فرهنگ و ادب ایران بر سرزمینی دیگر است. وِلیمیر خِلِبنیکوف (1922-1884)، فوتوریست روس، از آن دسته شاعرانی بود که فرهنگ و ادب ایران را بسیار میستود و تحتتأثیر آن قرار داشت. او از جمله شاعران روس بود که شانس حضور در ایران را پیدا کرد و در زمان قیام میرزا کوچک خان همراه با نیروهای ارتش سرخ بهبهانۀ کمک به جنگلیها وارد گیلان شد و توانست از نزدیک با ایران آشنا شود. شرقگرایی یکی از بارزترین وجوه اشعار اوست که در پژوهش حاضر تنها به بررسی مضامین ایرانی مجموعه اشعار شش جلدی وی خواهیم پرداخت. بازآفرینی مضامین ایرانی با جلوهای تازه در اشعارش، شعر خلبنیکوف را زیبا و بدیع جلوه داده است. با وجود آنکه تأثیر ایران بر وی تنها به ابعاد ادبی و اسطورهای ایران منتهی نمیشود و بسیار فراتر از آن، در ابعاد فرهنگی، مذهبی، تاریخی و جغرافیای زیستی و طبیعی نیز قابل بررسی است، اما محققان ایرانی بسیار اندک به آثار وی پرداختهاند. بررسی اشعار خلبنیکوف حاکی از عشق وی به حکیم گنجه است و بازتاب اشعار نظامی و همچنین اسطورههای شاهنامه نیز بر آثار او قابل مشاهده است. همچنین بررسی مضامین اشعار ایرانی او نشان میدهد که شعر او از جوهرهای انسانی برخوردار است که بر حول ایدۀ وحدت جهانی میچرخد.
The purpose of the present study is to show the influence of Iranian culture and literature on another territory. Russian futurist, Vlimir Khelebnikov (1922-1884), was one of those poets who greatly influenced Iranian culture and literature. He was one of the Russian poets who had the chance to be present in Iran and came to Gilan during the uprising of Mirza Kochak Khan along with the Red Army forces in Gilan and was able to get acquainted with Iran. Orientalism is one of the most prominent aspects of his poetry, in which we will only examine the themes of his six-volume collection of poems in the present study. The re-creation of Iranian themes with new manifestations in his poetry has rendered Khelebnikov’s poetry beautiful and exquisite. Although Iran’s influence on him is not limited to literary and mythical aspects of Iran and beyond, it can be examined in cultural, religious, historical, and biological and natural dimensions, But Iranian scholars have paid little attention to his work. An examination of Khelebnikov’s poetry reveals his love for Hakim Ganjeh and reflects on his military poems as well as Shahnameh’s myths.
Machine summary:
تحلیل مجموعهاشعار ایرانیولیمیر خلبنیکوف، فوتوریست روس زینب صادقی سهلآباد 1 محبوبه مباشری 2 چكيده هدف از نگارش این پژوهش نشاندادن قدرت نفوذ فرهنگ و ادب ایران و تأثیر آن در سرزمینی دیگر است.
نیکالای آسییف (1889-۱۹۶۳)، شاعر مشهور روسیه، در منظومۀ بلند خود با عنوان مایاکوفسکی آغاز میشود فصلی را به خلبنیکوف اختصاص داده است.
تأثیر دیدار از ایران بر روی خلبنیکوف در شعر کرنای گلمولا منعکس شده است.
خلبنیکوف در داستان کوتاه «کا» مجدداً به این حماسۀ نظامی اشاره میکند و آن را «بهترین منظومۀ آرامیها» 3 مینامد (Хлебников 2004: vol.
این داستان بهخصوص در نزد کردهای ماورای قفقاز 4 و ترکیه از محبوبیت زیادی برخوردار است، همچنین در بین کردهای ساکن مناطق خراسان و کرمانشاه نیز مشهور است (Битлиси 1965: 15).
حاجیترخان از نامهای قدیمی آستراخان است و خلبنیکوف در شعر خود از ملل مختلف نام میبرد و در یکی از ابیات آن چنین میسراید: «صدای بکر و زیبای مؤذن / مردم را به تجمعی تازه فرامیخواند» (Хлебников 2002: vol.
قهرمان اصلی و اسطورهای منظومۀ خلبنیکوف پسر ویدرا است که بر روی ولگا به هند میاندیشد و چنین میگوید: «کنون بر پاشنۀ مغولستان تکیه میزنم و زلف سنگی هندوستان را لمس میکنم» (Хлебников 2004: vol.
بسیاری از اشعار او به این دوره تعلق دارد که از آنجمله شعر شبی در ایران است: شبی در ایران ساحل دریا / آسمان.
خلبنیکوف نیز در شعر خود از همان تلفظ ترکی بهره جسته است: «شاخسی، واخسی»؛ یعنی «شاهحسین، وای حسین».
در کتاب گریگوریفِ شرقشناس با نام روسیه و آسیا (1876)، که منبع خلبنیکوف بود، تاریخ منطقۀ کاسپین براساس متن حماسی نظامی تشریح شده است (Хлебников 2004: vol.