Abstract:
مهمترین موضوعی که در اعمال مقررات مرور زمان باید به آن توجه داشت، مبدأ مرور زمان در جرائم و مجازاتهاست. مبدأ مرور زمان تاریخی است که به موجب قانون تعیین میشود و از همان تاریخ محاسبه مدت مرور زمان بر جرم یا مجازات آغاز میگردد. با تنوع انواع جرائم، تعیین این تاریخ مستلزم دقت نظر بسیار است. در عین حال ممکن است مرور زمان بر اثر هر اقدام تعقیبی و تحقیقی قطع گردد لذا مدت قبلی نباید در احتساب مرور زمان جدید منظور شود برخلاف تعلیق مرور زمان که زمان سپری شده قبل از تعلیق، بابت مرور زمان قانونی احتساب خواهد شد. شناخت دقیق اقدامات قاطع مرور زمان و آثار قطع آن و در عین حال علل تعلیق مرور زمان با امعان نظر به تحولات قانون مجازات جدید از دیگر مباحث مطروحه در این مقاله میباشد. روش تحقیق مورد استفاده در این رساله توصیفی و تحلیلی است، که از طریق مراجعه به منابع فقهی- حقوقی موجود در کتابخانه ها، رساله های دکتری و مقالات در صدد بررسی این سوال هستیم که آیا تحولات نهاد مرور زمان توانسته مشکل تزاید پرونده های کیفری رو حل و فصل نماید؟
One of the most vital issues that must be considered for applying the regulations of lapse of time, is the beginning of this time through the crimes. Lapse of time beginning is the date determined by law, and lapse of time calculation for crime and penalties will begin from that date. The diversity of the crimes leads us put more attention for determining of this date. However, it is possible that lapse of time be interrupted due to any investigation measures, so the previous passed time may not be calculated during the new course. It is obviously on the contrary to lapse of time suspension through which the passed time before suspension may be calculated through the restart. Recognizing lapse of time interrupting measures, their impacts, and suspending measures in regard with the evolutions of criminal law have been studied in this article. Research method is descriptive-analytical that gained by referring to legal-jurisprudential sources at libraries including books, dissertations and numerous articles. We have addressed this question whether the evolutions of lapse of time regulations could have resolved the increase of criminal cases at courts.
Machine summary:
مبدأ مرور زمان تعقيب ، روز بعد از وقوع جرم است پس اگر جرمي در تاريخ ١٣٩٠/١/١ رخ داده باشد و مشمول مرور زمان سه ساله باشد، مرور زمان از تاريخ ١٣٩٠/١/٢ شروع مي شود و ماه ها و سال ها نيز بر اساس مقررات قانون آيين دادرسي مدني ، محاسبه مي گردد.
تبصره - غير از مواردي که شاکي تحت سلطه متهم بوده ، در صورتي به شکايت وي يا ورثه او رسيدگي مي شود که جرم موضوع شکايت طبق ماده ١٠٥ اين قانون ، مشمول مرور زمان نشده باشد.
ا ١٣٩٢ که بازگشت قانونگذار به ماده ٤٨ قانون مجازات عمومي ١٣٥٢ است ، فقط در مورد جرائم قابل گذشت برقرار است و مبدأ اين مرور زمان ، تاريخ اطلاع متضرر از جرم است يعني هر روزي که وي اطلاع پيدا کند، از فرداي آن روز مرور زمان شروع مي شود.
مبدأ مرور زمان صدور حکم معني مرور زمان صدور حکم که در قانون مجازات جديد با عنوان عام مرور زمان تعقيب آمده ، اين است که اگر از تاريخ آخرين اقدام تعقيبي تا انقضاء مواعد مورد نظر به صدور حکم قطعي منتهي نشده باشد، تعقيب موقوف خواهد شد.
(الهام و برهاني ،١٣٩٣، ص ١٨٤) نکته حائز اهميت اين است که قانون آيين دادرسي کيفري ١٣٧٨ در ماده ١٧٣ مقرر کرده بود: «در جرايمي که مجازات قانوني آن از نوع مجازات بازدارنده يا اقدامات تأميني و تربيتي باشد و از تاريخ وقوع جرم تا انقضاي مواعد مشروحه ذيل تقاضاي تعقيب نشده باشد...